سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 382

هم که ملاحظه کنید، باز هم در آن یک احتمال تنجیز و تنجیز احتمالی وجود دارد.

پس اینکه ایشان می فرماید: بین علم اجمالی و این حجت معتبره، این فرق وجود دارد که در آن جا احتمال تنجیز هست، اما در اینجا تنجیز مسلّم است، ما فرقی بین این دو ملاحظه نکردیم. در قیام حجت معتبره هم یک تنجیز احتمالی هست، در علم اجمالی هم به فرمایش شما یک تنجیز احتمالی هست، لذا وجهی ندارد که ما خبر واحد را بر علم اجمالی مقدم بداریم به عنوان اینکه این تنجیزش، تنجیز مسلّم است و آن تنجیزش، تنجیز احتمالی است بلکه روی هردو عنوان، هم علم اجمالی و هم حجت شرعیه معتبره، مسألۀ تنجیز احتمالی در کار است و فعلا هیچ کدام بر دیگری نمی تواند تقدمی داشته باشد.

(سؤال... و جواب استاد): شما باید مسأله را در نماز جمعه ای که«قامت الحجه علی وجوبها» پیاده کنید، ببینیم بین این نماز جمعه در رابطۀ با خبر واحد و در رابطۀ با علم اجمالی، چه فرقی وجود دارد. از نظر علم اجمالی تنجیزش احتمالی است و از نظر قیام حجت معتبره هم تنجیزش احتمالی است. ما بخواهیم تنجیز ناشی از حجت معتبره را بر تنجیز ناشی از علم اجمالی ترجیح دهیم، وجهی برای این ترجیح ملاحظه نمی شود و از نظر علم اجمالی، احتمالی است، و از نظر قیام حجت معتبره هم احتمالی، است. پس کدام بر دیگری ترجیح دارد؟ چرا ما حجت معتبره را بر علم اجمالی ترجیح بدهیم؟

پس مسأله را روی همان موردی که حجت معتبره بر آن قائم شده، در مقابل با حجت و مقایسۀ با علم اجمالی بحث می کنیم و به نظر ما و واقع، بعد از آن جواب اول و قطع نظر از جواب اول، هیچ فرقی بین این دو به نظر نمی رسد، پس چرا تنجیز به واسطۀ قیام حجت، بر تنجیز به واسطۀ علم اجمالی رجحان داشته باشد؟ فرقی بین این تنجیزین ملاحظه نمی شود.

تساوی اماره با علم اجمالی از نظر تنجّز اصل تکلیف

یک جوابی هم مرحوم سیدنا الاستاذ الاعظم امام بزرگوار(ره) از مرحوم محقق