سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 401

احتیاط کنیم، یعنی در شبهات بدویه هم حق ارتکاب نداریم.

عدم لزوم احتیاط در تمام موارد مشتبه

جواب اینها این است که ما نحن فیه شبیه همان مثالی است که ما در باب گلۀ غنم ذکر کردیم به این کیفیت که درست است که ما علم اجمالی داریم به اینکه محرّماتی در شریعت وجود دارد، اما یک علم اجمالی صغیری هم در کار است که این علم اجمالی صغیر، آن علم اجمالی کبیر را منحل می کند، و آن این است که این مواردی که ما حجت شرعیه بر محرم داریم، (فرض کنید روایاتی که دلالت بر حرمت اموری می کند)، ما یقین داریم که تک تک این روایات را اگر رویش انگشت بگذاریم، هیچ یقینی وجود ندارد و یقین داریم که در دایرۀ این روایات معتبرۀ شرعیه، محرماتی به اندازۀ آن محرمات معلوم بالاجمال کبیر وجود دارد. حالا اگر ده هزار محرم را فی الجمله می دانید، می دانید که در این روایاتی که در وسائل در باب محرمات مطرح است، مفاد این روایات ده هزار محرّم واقعی است، اما حالا کدامش دلالت و مطابقت با واقع دارد، آن برای شما محرز نیست.

عین آن گلۀ گوسفند و خصوص گوسفندان سفید رنگ که ما می دانیم، که در این روایات ده هزار محرّم واقعی است، اجمالا هم می دانیم ده هزار محرم هست، اما احتمال می دهیم که بیش از ده هزار محرم وجود داشته باشد، و احتمال هم می دهیم(که عمده همین است) که این ده هزار محرمی که در دایرۀ این روایات معتبرۀ محصور و موجود است، همۀ آن منطبق بر آن محرمات معلومه بالاجمال کبیر نباشد.

لکن روی همان ملاک و معیاری که امام بزرگوار در انحلال حقیقی بیان کردند، ولو اینکه شما چنین احتمالی را بدهید، ولی مانعی ندارد مثلا الان که شما کنار این روایات قرار می گیرید، علم اجمالی دارید که ده هزار محرم در بین این روایات به حسب مطابقه للواقع هست، و این معنایش این است که شما باید هرچه را که روایت معتبر بر حرمتش قائم می شود، در محدودۀ روایات معتبره، فحص کنید. اما از دایرۀ روایات که پا را بیرون می گذاریم، می آئیم سراغ شبهات بدویه ای که یک روایت هم بر آنها قائم نشده، آیا در بین