سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 410

آن جا از نظر فلسفی و عقلی یک تحقیقی در این رابطه بیان شد. لکن این معنا از نظر عقلائی مورد قبول است که اگر یک حکم تحریمی متعلق به یک طبیعتی شود، عقلا می گویند که موافقت این حکم تحریمی به این است که همۀ افراد طبیعت در خارج ترک شوند، اما اینکه این را به صورت یک ضابطه فلسفی بگویند(این طوری که مرحوم آخوند درآورده اند) با تحقیقات و ذکر مثالهائی و توجیهات دقیقی این را نفی کردیم. اما در جنبۀ عرفی این مسأله نمی شود تردید کرد که اگر یک حکم تحریمی به یک طبیعتی متعلق شد، معنایش این نیست که انسان در مقام امتثال، یک فرد از آن طبیعت را ترک کند، بلکه عقلا و عرف استفاده می کنند که امتثال حکم تحریمی متعلق به یک طبیعت، به این است که انسان همۀ افراد این طبیعت را ترک کند.

پس بین حکم وجوبی متعلق به طبیعت با حکم تحریمی متعلق به طبیعت، این فرق وجود دارد که در حکم وجوبی متعلق به طبیعت، ایجاد یک فرد از افراد طبیعت، کافی است، اما در حکم تحریمی متعلق به طبیعت، نه تنها ترک یک فرد کافی نیست، ترک اکثر افراد هم کافی نیست، بلکه باید همه افراد طبیعت ترک شود تا عنوان موافقت و اطاعت تحقق پیدا کرده باشد.

این اجمالی از بیان اقسام اربعه تعلق احکام به متعلقاتشان. حال نسبت به هرکدام از نظر شبهۀ موضوعیه، باید ان شاء الله بحث کنیم.

پرسش:

1 - اقسام چهارگانه تعلق تکلیف به طبیعت را با مثال توضیح دهید.

2 - فرق بین عام مجموعی را با عام استغراقی بیان کنید.

3 - نقطه اشتراک سه قسم اول از اقسام تعلق تکلیف به طبیعت در چیست؟

4 - فرق بین صرف الوجود با اولین فرد چیست؟