سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 427

شرب الخمر منهی عنها است. پس هر فردی که احراز شد«انه مصداق لطبیعه شرب الخمر، یجب الاجتناب عنه» اما مایعی که مردد است بین خمر و خل و مصداقیتش برای طبیعت خمر، مشکوک است دیگر«لا تشرب الخمر» نمی تواند شما را تحریک کند به اینکه باید از چنین مایعی اجتناب کنید، بلکه مقتضای اصاله البرائه این است که در چنین موردی، ارتکاب شرب این مایع مشکوک مانعی ندارد.

فتحصل از جمیع مباحثی که در رابطۀ با شبهۀ موضوعیه گفتیم، اینکه شبهات موضوعیه به لحاظ اینکه داخل در کدام قسم از اقسام اربعه است و موردش کدام قسم از این اقسام اربعه است و آیا شبهه وجوبیه است یا تحریمیه با توجه به مواردش جواب گفت که ملاحظه کردید که به اختلاف موارد، فرق می کرد. باید با توجه به مواردش جواب گفت، نه اینکه به طور کلی بگویید: شبهۀ موضوعیه، کذا و کذا. این در رابطۀ با تنبیه اول.

پرسش:

1 - آیا در شبهه موضوعیه در عام مجموعی برائت جاری می شود؟ توضیح دهید.

2 - شباهت شبهه موضوعیۀ عام مجموعی به اقل و اکثر ارتباطی را بیان کنید.

3 - آیا در شبهۀ موضوعیه عام مجموعی برائت جاری می شود؟ توضیح دهید.

4 - کیفیت تصور شبهۀ موضوعیه در صورت تعلق تکلیف به صرف الوجود طبیعت را با مثال شرح دهید.

5 - حکم شبهۀ موضوعیه تعلق حکم به نفس طبیعت را از نظر اجرای برائت بیان کنید.