سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 483

«کل عمل بلغه عن الامام او عن النبی ثواب علیه» بیان می کنند. آیا فرمایش ایشان تمام است یا نه؟

عدم ذکر استحباب در روایات من بلغ

یک اشکال به ایشان وارد است و آن این است که ما صدر و ذیل این روایات را که ملاحظه می کنیم، می بینیم کلمۀ استحباب در هیچ کجای این روایات به کار نرفته است.

اگر اینجوری تعبیر می کرد که«یستحب کل عمل بلغه عن النبی ثواب علیه» که حتی تعبیر به«یستحب» در این روایات می شد، مانعی نبود که فرمایش مرحوم محقق خراسانی را بپذیریم.

اما در هیچ یک از این روایات تعبیر به استحباب و«یستحب» نشده است و آنچه که در این روایات تعبیر شده است، روی عنوان ثواب تکیه شده است«بلغه عن النبی شیء من الثواب» بعد هم«فعمل طلب ذلک الثواب» آن ثواب به او می شود گرچه رسول خدا نفرموده باشد. تکیۀ این روایات روی عنوان ثواب است لذا باید اینجا سؤال کنیم: آیا در هر کجا ثوابی تحقق داشته باشد، ملازم با استحباب آن چیزی است که یترتب علیه الثواب؟ آیا مسألۀ ثواب با استحباب ملازمه دارد؟

اگر چنین ملازمه ای ثابت شود، ما از طریق این ملازمه و ثبوت ثواب، مسألۀ استحباب را به دست می آوریم اما اگر گفتیم که مسألۀ ثواب، اوسع از مسألۀ استحباب است، «کل مستحب یترتب علیه الثواب اما لیس کل ما یترتب علیه الثواب بمستحب» اینطور نیست که بین ثواب و استحباب، ملازمه ای تحقق داشته باشد، در غیر مسأله واجبات و ترک محرمات، اگر این حرف را زدیم، از مرحوم محقق خراسانی سؤال می کنیم با اینکه در این روایات هیچ صحبتی از استحباب نشده و روی عنوان ثواب تکیه کرده است، شما از کجای این روایات استحباب را استفاده می کنید؟ مگر اینکه همان مسألۀ ترتب ثواب شما باشد نه مسأله استحباب. به هر حال آیا واقعا ملازمه هست یا خیر؟