سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 491

حالی که هدف اصلی اخبار«من بلغ» این است که اگر مخالف هم باشد، یا استحباب و یا حداقل همان ترتب ثواب به قوت خودش باقی است و معنای حجیّت چنین معنایی نیست که در صورت مخالفت، حکمی داشته باشد، ثوابی داشته باشد و ترتب ثواب در کار باشد.

لذا اگر بخواهیم مفاد اخبار«من بلغ» را چنین معنایی قرار بدهیم، جدا با مفاد اخبار «من بلغ» هیچ سنخیّتی ندارد و هیچ ارتباطی با مفاد اخبار«من بلغ» نمی تواند داشته باشد چه حجیّت را به معنای القای احتمال خلاف معنا کنیم که خود ایشان معنا می کردند و چه حجیّت را به معنای منجزیّت و معذریّت بگیریم که ما معنا می کردیم. علی کلا التقدیرین، بعید است که اخبار«من بلغ» افادۀ چنین معنایی داشته باشد بلکه این اخبار هدف دیگری را تعقیب می کنند.

اساس اشکال به مرحوم محقق نائینی(ره) همین مطلب بود و اشکالات بعدی اشکالات فرضی است یعنی اگر ما از این اشکال اول صرف نظر کنیم و بپذیریم که اخبار «من بلغ» در مقام افادۀ حجیّت هر خبری است، در باب مستحبات می خواهد واجد شرایط حجیّت باشد وثاقت و عدالت در کار باشد و یا وثاقت و عدالت در کار نباشد، اگر ما از این اشکال اول صرف نظر کنیم، آن وقت اشکالات دیگر به کلام ایشان وارد است.

اختصاص بحث تخصیص عام به باب متخالفین

بعد از قطع نظر از اشکال اساسی، اولین اشکال این است بر فرض که اخبار«من بلغ» دلالت بر حجیت بکند، ایشان می فرمود: این مخصّص ادلّه حجیت خبر ثقه و خبر عادل است. اینجا یک بحثی است که مسأله تخصیص مربوط به جایی است که مورد تخصیص با عام از نظر حکم، متخالف باشند. یک دلیل می گوید: «اکرم کل عالم» و یک دلیل می گوید: «لا تکرم زیدا العالم» که حکم در مورد زید عالم، مغایر با حکم در«اکرم العلماء» است لذا شما در اینجا مسألۀ تخصیص عام را مطرح می کنید و می گویید: آن«اکرم العلماء» به واسطۀ«لا تکرم زیدا العالم» تخصیص می خورد. لکن در ما نحن فیه چنین