سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 530

تعبیر مناقشه ای داریم) روایت«کل شیء لک حلال حتی تعرف انّه حرام» می باشد. این در حقیقت یک معنای اثباتی را دلالت می کند، به خلاف حدیث رفع که دلالت بر رفع می کند، دلالت بر عدم می کند، و یک معنای نفی را دلالت می کند.

بحث این است که این«اصاله الاباحه» در ما نحن فیه جریان پیدا می کند یا نه؟ ما که علم اجمالی به وجوب و یا حرمت داریم، و اصطلاحا از این جمله به دوران بین محذورین تعبیر می کنند، آیا در دوران بین محذورین«اصاله الاباحه» که از راه«کل شیء لک حلال» ثابت می شود، جریان دارد یا ندارد؟

ادلۀ محقق نائینی(ره) بر عدم جریان اصاله الاباحه در دوران بین محذورین

مرحوم نائینی(اعلی الله مقامه الشریف) چند امر و چند وجه ذکر نموده است، بر این که«اصاله الاباحه» در ما نحن فیه جریان ندارد. ما باید این وجوهی که در کلام ایشان ذکر شده است، را ملاحظه کنیم و ببنیم بالاخره«اصاله الاباحه» در ما نحن فیه هست یا نه؟

ایشان می فرماید: امر اول این است که«کلّ شیء لک حلال» و«اصاله الاباحه» در موردی جاری است که امر دائر بین حلیت و حرمت باشد، یک طرف حرمت و یک طرف حلیت.

مثل این که شما در شرب توتون بخواهید«اصاله الاباحه» جاری بکنید. یک طرف آن احتمال حرمت است، و طرف دیگر احتمال حلیت، اینجا مانعی ندارد شما«کل شیء لک حلال» را جاری بکنید.

اما در دوران بین محذورین یک طرف حرمت است، و یک طرف وجوب است، نه این که یک طرف حلیت باشد که معنای حلیت مجرد عدم حرمت است، بلکه آن طرف احتمال، عبارت از خصوص وجوب است«یحتمل الحرمه و یحتمل الوجوب» آیا در اینجا هم«کلّ شیء لک حلال» جریان پیدا می کند؟ «کل شیء لک حلال» در دوران بین حلیت و حرمت است. اما بحث در دوران بین وجوب و حرمت است، و این هیچ ارتباطی به«کل شیء لک حلال» نمی تواند داشته باشد.