سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 561

نمی شود یک جایی مخالفت قطعیه باشد و حرام نباشد. اما می شود یک جا موافقت قطعیه باشد و وجوب نداشته باشد به لحاظ این که موافقت قطعیه مقتضی وجوب است و مقتضی در صورتی مؤثر است که مانع نداشته باشد اما اگر مانع در کار آمد، این جلوی تأثیر و مقتضی را می گیرد.

لزوم تخییر بدوی در صورت عدم تحقق مخالفت قطعیه

اگر ما این مبنا را اختیار بکنیم، لازمه اش این است که در ما نحن فیه، در دوران بین مخالفت قطعیه و موافقت قطعیه، فقط سعی ما این باشد که مخالفت قطعیه حاصل نشود؛ می خواهد موافقت قطعیه حاصل بشود یا نه؟ باید تکیه روی عدم تحقق مخالفت قطعیه بکنیم، و روی موافقت قطعیه خیلی حسابی باز نکنیم. اگر این مبنا را اختیار کردیم، لازمه اش در ما نحن فیه این می شود که تخییر بدوی باشد، چرا؟ برای این که در تخییر بدوی که معنایش این است که آنچه را که در اولین جمعه اختیار کرد، تا آخر هم همان را اختیار بکند، هیچ گونه مخالفت قطعیه تحقق پیدا نکرده، و سعی هم این است که مخالفت قطعیه تحقق پیدا نکند، موافقت قطعیه حاصل بشود یا نه؟ مهم نیست.

پس لازمۀ ترجیح مخالفت قطعیه بر موافقت قطعیه، این است که تخییر در مقام تخییر بدوی باشد. برای این که اگر روز اول فرض کنید نماز جمعه فعلش را اختیار کرد، و الی آخر العمر نماز جمعه را خواند، مخالفت قطعیه به هیچ وجه تحقق پیدا نکرده است.

اما اگر هفتۀ اول نماز جمعه را خواند، و هفتۀ دوم روی استمراری بودن تخییر ترک کرد، یعلم بالمخالفه و تحقق المخالفه القطعیه. پس اگر ما در مقایسۀ مخالفت با موافقت، ترجیحی برای مخالفت قطعیه قائل شدیم، لازمه اش این است که تخییر در مقام، یک تخییر بدوی و غیر استمراری باشد.

و اما اگر ما این حرف را اختیار نکردیم، ما گفتیم: بین مخالفت و موافقت قطعیه هیچ فرق نمی کند. و ما برای هردو مسألۀ علیت تامه را مطرح کردیم، گفتیم: همان طور که مخالفت قطعیه علیّت تامه دارد برای حرمت، موافقت قطعیه هم علیّت تامه برای وجوب