سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 570

هستید و یک هفته فاعل هستید، اصلا معقول نیست که بگویید: ما تکلیف واقعی قطعی به موافقت داریم. شما یک هفته ترک کردید، یک هفته اتیان کردید. کسی که یک هفته فاعل است و یک هفته تارک. چطور می تواند بگوید: من با تکلیف واقعی یقینا موافقت کردم؟ برای این که ممکن است تکلیف واقعی فعل بوده است، و شما یک هفته ترک کردید. ممکن است که ترک بوده است، و شما در یک هفته فاعل بودید.

پس نتیجه این طور شد که این راهی را که ایشان ذکر می فرمایند، ولو این که نتیجتا همان حرف ما را می خواهند ذکر بکنند، یعنی ایشان از این بیان می خواهند استفادۀ تخییر استمراری کنند، و ما هم همان تخییر استمراری را عرض کردیم. لکن این راه به نظر ما تمام نیست، و راه همان بود که دیروز شما ملاحظه فرمودید.

مقصود از اصاله التخییر در عنوان دوران بین محذورین

اما راجع به این عنوان دوران بین محذورین، که اصاله التخییر عقلی مشهور و معروف این است که در دوران بین محذورین پیاده می شود، مراد از این کلمۀ دوران بین محذورین، این است که، یعنی یک جایی که نه انسان راه برای موافقت قطعیه داشته باشد، و نه راه برای مخالفت قطعیه داشته باشد. عنوان دوران بین محذورین اصطلاحا در اینجا گفته می شود، که نه موافقت قطعیه ممکن است و نه مخالفت قطعیه ممکن است. و این در آنجایی است که این وجوب و حرمتی را که شما علم اجمالی به ثبوت یکی از این دوتا دارید، این وجوب و حرمت هردو توصلی باشد، یعنی قصد قربت بر آن مدخلیت نداشته باشد، که وجوب علی تقدیر ثبوته تعبّدی است، یعنی قصد قربت در آن معتبر است. و حرمت هم علی تقدیر الثبوت این تعبّدی است.

برای حرمت تعبّدی مثالش را می توانیم فرض کنیم جایی که ترکی به صورت تعبّد، وجوب پیدا بکند، مثل باب صوم، آن چه مطلوب شارع است، این نیست که شما مفطرات همانند اکل و شرب و امثال ذلک را ترک بکنید، این تنها مطلوب نیست. آن چه مطلوب است، ترک اینها هست مقرونا بقصد القربه، و تؤام با قصد قربت. که در حقیقت ترک تؤام