سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 102

اینها این نیست که روایت ظهور در الغای قاعدۀ کلیه داشته باشد و مفاد روایت الغای قاعدۀ کلیه باشد در حالی که مرحوم محقق نایینی روایت را به عنوان اینکه به یک ظهور کامل، یک ضابطۀ کلیه افاده می کند، مطرح کرده اند، نه از باب اینکه انسان مثلا با الغای خصوصیات، بگوید: چرا امام اینجا این جوری تعبیر کرده است«و لا ینقض الیقین بالشک»؟ معلوم می شود که این حکم برای مطلق یقین و مطلق شک است. این اسمش ظهور و دلالت نیست. این اشعار به این معناست در حالی که ما می خواهیم با این روایت، یک اصلی به نام استصحاب درست کنیم که این قدر قوّی باشد که حتی تمام اصول را تحت الشعاع خودش قرار بدهد و ما استصحاب را بر تمام اصول عملیه مقدم بدانیم. می خواهیم استصحاب این نقش را داشته باشد و این در صورتی است که روایت یک ظهور کامل در افادۀ یک ضابطۀ کلیه و یک قانونی به نام«لا ینقض الیقین بالشک» در تمامی موارد و دربارۀ همۀ اشخاص داشته باشد ولی روی معنایی که ایشان از این روایت با این تقریب بیان می فرمایند، در«لا ینقض» فقط جنبۀ عطفی وجود دارد: «یجب علیه البناء علی الیقین من وضوئه» و همین آدم نقض یقین به شک نکند. تازه چطور نقض یقین به شک نکند؟ یعنی«یجب علیه البناء علی الیقین من وضوئه»، فرقی نیست بین «یجب البناء علی الیقین من وضوئه» و«لا ینقض الیقین ابدا بالشک». به خلاف آن ترتیبی که مرحوم شیخ ذکر می فرمودند. مسأله آنجا به صورت صغرا و کبرا است. کبرا به عنوان قاعدۀ کلیّه مطرح است و اگر کلیت نداشته باشد، اصلا صلاحیّت برای کبرویت ندارد، و نمی تواند قیاس شکل اول را ترتیب بدهد.

عدم ارتباط محل بحث به بحث کلیّت استصحاب نسبت به تمام ابواب فقه

بله، یک بحثی هست که آیا کلیّت این کبرا در رابطۀ با تمام ابواب فقه است؟ یا در رابطۀ با وضو از نظر تمامی نواقض و مبطلات وضو است؟ لکن آن بحث به اینجا مربوط نیست. علی ایّ تقدیر، کلیّت کبرا در جای خودش باقی است منتها در یک دایرۀ وسیعی و یا در یک دایرۀ محدودی. و آنجا که مسألۀ الغای خصوصیات را مطرح می کردیم، آن الغای خصوصیات برای توسعۀ دایرۀ کبرا بود امّا این الغای خصوصیتی که امروز ذکر می شود و احتمال آن جریان دارد، می خواهیم با این الغای خصوصیات، اصل کلیّت را به این قضیه عنایت کنیم. قضیه به حسب ظاهر کلیّت ندارد، حتی در باب وضو کلیت ندارد