- اشاره 2
- فصل فی الاستصحاب موقعیت استصحاب از نظر اماریت یا اصل عملی بودن 2
- بررسی احتمال اصل عملی بودن استصحاب 4
- بررسی شرعیه بودن یا عقلیه بودن استصحاب 5
- احتمال طریقیت استصحاب 5
- تشابه استصحاب به قاعده احتیاط 6
- بررسی استصحاب از نظر حکم عقلی غیر مستقل بودن 8
- اشاره 10
- تعریف شیخ انصاری(ره) درباره استصحاب 10
- بررسی استصحاب با مقایسه آن با خبر واحد 11
- بررسی طریقیت استصحاب و تناسب آن با تعریف شیخ 12
- تعریف استصحاب طبق مشابهت آن به قاعده احتیاط 13
- معنای استصحاب بنابر غیر مستقل بودن حکم عقلی 16
- کلام آخوند(ره) درباره تفاوت تعاریف استصحاب طبق مبانی مختلف 17
- اشاره 18
- تنافی بین تعریف استصحاب به ابقاء ما کان و نزاع در حجیّت استصحاب 18
- حکم عقلی گرفتن استصحاب و نزاع در حجیت آن 19
- منافات بین تعریف استصحاب به ابقاء عملی و اصولیه بودن استصحاب 21
- کیفیت اصولیه بودن مبحث استصحاب 21
- خصوصیت مسألۀ اصولیه و مقایسۀ آن با استصحاب 22
- موضوعیت ادلۀ اربعه برای علم اصول و مقایسۀ آن با استصحاب 24
- اشاره 26
- بررسی استصحاب از نظر جزئیت آن نسبت به ادلۀ اربعه 26
- بررسی جزئیت استصحاب به عنوان سنّت از ادلۀ اربعه 27
- مقتضای اخبار لا تنقض 28
- عدم جزئیت استصحاب از سنت 29
- معنای حکم شرعی بودن استصحاب از نظر شیخ 31
- مقایسۀ آیۀ نبأ با روایات استصحاب 31
- بررسی تفصیل مرحوم شیخ(ره) در باب استصحاب 33
- اشاره 33
- عدم جریان استصحاب در احکام مستفاده از عقل 34
- عدم امکان تردید در احکام عقلیه 35
- احتمال حکم عقل از باب وجود قدر متیقن از حسن یا قبح 36
- استصحاب حکم شرعی مستفاد از حکم عقل 38
- اشاره 41
- خلاصۀ جواب دوم محقق نایینی(ره) از مرحوم شیخ(ره) 41
- عدم تفاوت ملاک حکم عقل با حکم شرع طبق قانون ملازمه 42
- نظر امام(ره) راجع به استصحاب در احکام شرعیه مستکشفه از راه عقل 44
- حکم عقل در باب تزاحم احکام در فرد خارجی 45
- جریان استصحاب در حکم شرعی مستکشف از راه عقل 46
- مثال جریان استصحاب در حکم شرعی مستکشف از راه عقل 47
- اشاره 49
- عدم توقف عقل در حکم عنوانین متصادقین در موجود واحد 49
- استصحاب حکم شرعی با وجود شک عقل در انطباق 51
- بررسی تفصیل بین شک در رافع و شک در مقتضی از نظر اجرای استصحاب 52
- احتمالات موجود در معنای شک در مقتضی و رافع 53
- معنا کردن مقتضی به سبب حکم 54
- استعداد و قابلیت حکم و شک در آن 55
- معنای استعداد بقای مقتضی 56
- اشاره 57
- دلیل محقق نایینی(ره) بر معنای ثالث یعنی مختار شیخ 58
- لزوم مراجعه به شارع طبق معنای اول و دوم مقتضی 61
- تمسّک شیخ به روایات برای بیان معنای شک در مقتضی و رافع 62
- بررسی سؤال زراره در مورد ناقضیت خفقه و خفقتان برای وضو 63
- اشاره 66
- کیفیت تصویر شبهۀ حکمیه در سؤال زراره نسبت به ناقضیت نوم 66
- بررسی جملۀ«الرجل ینام» 68
- بررسی سؤال دوم زراره در مورد تحقق نوم غالب 69
- اشاره امام(علیه السلام) به استصحاب در جملۀ«حتی یستیقن انه قد نام» 70
- بررسی شرط و جزا در جملۀ«و الاّ فانّه علی یقین من وضوئه» 71
- اشاره 74
- تقدّم اصل سببی بر اصل مسببی اشکال اختصاص استصحاب مستفاد از روایت زراره به باب وضو 74
- تمسّک به اصاله الاطلاق برای نفی قیدیت وضو و جواب آن 75
- مقتضای فهم عرف و تناسب حکم و موضوع در معنای روایت زراره 77
- تقدم استصحاب در شک سببی بر استصحاب در شک مسببی 78
- جواب امام(ره) از اشکال تقدّم اصل سببی بر اصل مسببی 79
- مقتضای توجه به موقعیت زراره در سؤال از امام(علیه السلام) 80
- علت تقدّم استصحاب در شک سببی بر استصحاب در شک مسببی 82
- اشاره 82
- دلیل جریان استصحاب بقای کرّیّت فقط 84
- بررسی مثال نوم و بقای وضو از نظر سببیت و مسببیت 86
- فرق ما نحن فیه با صورت قطع به عدم تحقق نوم 88
- اشاره 90
- تکرار برای ترتیب صغرا و کبرا در کلام امام(علیه السلام) 91
- لزوم تکرار جواب امام طبق معنای شیخ از نظر محقق نایینی(ره) 91
- نظر محقق نایینی(ره) در معنای روایت«لا ینقض الیقین بالشک» 93
- معنای برگشت جملۀ خبریه به انشائیه در مقام 94
- بطلان برگشت معنای جمله خبریه به انشائیه 95
- اشاره 98
- عدم امکان اخذ نتیجۀ قیاس به عنوان صغرای قیاس 98
- عدم استفاده قاعده کلیه از روایت طبق معنای محقق نایینی(ره) 100
- طریقه استدلال در محاورات عقلاء 101
- عدم ارتباط محل بحث به بحث کلیّت استصحاب نسبت به تمام ابواب فقه 102
- احتمال جزاء بودن«لا ینقض الیقین بالشک» 107
- اشاره 107
- لازمۀ مقدمه الجزاء بودن«فانّه علی یقین من وضوئه» 109
- عدم استفاده قاعده کلیه در صورت جزاء بودن«لا ینقض الیقین بالشک» 109
- بررسی جزاء بودن«لا ینقض الیقین بالشک» از نظر قواعد ادبی 110
- تنافی واو عاطفه با ارتباط بین شرط و جزاء 111
- بررسی اشکال عموم سلب و سلب عموم در روایت 112
- عدم دلالت مفرد معرّف بر عموم 113
- اشاره 115
- ارتباط لا تنقض با شک در رافع و شک در مقتضی بررسی حدیث لا تنقض از نظر شک در رافع و شک در مقتضی 115
- تقریب شیخ(ره) درباره اختصاص حدیث لا تنقض به شک در رافع 116
- کلام محقق همدانی(ره) درباره اختصاص حدیث لا تنقض به شک در رافع 118
- معنای یقین مأخوذ در روایت از نظر شیخ(ره) 118
- کیفیت وجود شک و یقین در باب استصحاب 120
- لزوم تقدیر برای تحقق معنای نقض 121
- اختصاص استصحاب به شک در رافع فرق بین استعمال یقین و علم و قطع از نظر محقق نائینی(ره) 123
- اشاره 123
- خصوصیت استعمال کلمۀ یقین از نظر محقق نائینی(ره) 125
- خصوصیت متیقن در صورت مصحّح بودن اسناد نقض به یقین 126
- معنای یقین و شک فعلی در جملۀ«لا تنقض الیقین بالشک» 127
- بررسی تقریب شیخ(ره) در اختصاص استصحاب به شک در رافع 128
- اختصاص طریقیت به قطع نه مقطوع 129
- لازمه مراد بودن یقین طریقی در«لا تنقض» 130
- کلام محقق همدانی(ره) در اختصاص استصحاب به شک در رافع 132
- اشاره 132
- دوام یقین متعلق به حالت سابقه نسبت به حال شک 133
- تنافی بین صغرا و کبرا ترتیب دادن با فرضی گرفتن یقین در روایت 134
- عدم ارتباط بین یقین تقدیری و یقین حقیقی در جواب 135
- مقتضای مناسبت حکم و موضوع در جملۀ«لا ینقض الیقین بالشک» 136
- مراد از کلمۀ«ابدا» در جملۀ«لا ینقض الیقین بالشک ابدا» 137
- خلط بین موضوع و حکم در اشکال امام(ره) به محقق همدانی(ره) 139
- اشاره 141
- لازمۀ وجوب نقض الیقین بالیقین 141
- حالات ثلاثه مکلّف در رابطه با مستصحب 142
- کلام محقق نائینی(ره) در رابطه با«لا تنقض الیقین» 144
- عدم تفاوت بین یقین و علم و قطع از نظر وجوب حرکت بر طبق آن 145
- اشکال اسناد نقض به یقین از ناحیۀ متیقن 147
- اشاره 149
- همراه بودن یقین به مقتضی با یقین به استمرار آن 149
- عدم تلازم بین قابلیت بقای مقتضی با یقین به بقای آن در آینده 150
- معنای واقعی«لا تنقض الیقین بالشک» 152
- بررسی صفت یقین و شک از نظر ذات الاضافه بودن 152
- عدم تفاوت میان اوصاف ذات الاضافه نسبت به ارتباطشان به نفس 153
- فرق بین شک و یقین و ظن از نظر متعلق آنها 154
- اشاره 157
- بررسی یقین و شک از نظر تعلق به نفس انسان 157
- علّت اسناد نقض به یقین 159
- عدم ارتباط خصوصیات متعلّق یقین به یقین 161
- کیفیت تصوّر یقین و شک در باب«لا تنقض» 162
- کیفیت اجتماع یقین و شک حقیقی در یک آن 164
- ملاک عمل در استصحاب تأیید استصحاب به بنای عقلا 166
- اشاره 166
- عدم تردید در بنای عقلا بر استصحاب در شک در رافع 167
- ملاک وجوب عمل به استصحاب نزد شارع 168
- بررسی ملاک عقلا در عمل به استصحاب 170
- منشأ وثوق به بقای مستصحب نزد عقلا از نظر امام(ره) 171
- عدم لزوم به دست آوردن ملاک وثوق عقلا به بقای مستصحب 172
- عدم دخالت واقع مستصحب در باب استصحاب 172
- اشاره 175
- مطالب مستفاد از روایت اول زراره 175
- بررسی حجیّت استصحاب از نظر اماریت یا اصل عملی بودن 176
- عدم اختصاص استصحاب به باب وضو 178
- بررسی روایت دوم زراره در باب استصحاب 179
- مقصود زراره از عبارت«فلّما صلّیت وجدته» 180
- اشاره 183
- بررسی سؤال سوم زراره در روایت«لا تنقض» 183
- معنای شک در عبارت زراره 184
- احتمالات موجود در جملۀ«فرأیته فیه» 185
- فرق قاعدۀ یقین و قاعدۀ استصحاب و مناسبت آن با روایت زراره 187
- مبعّدات قاعده یقین و شک در محل بحث 188
- معنای«فلم أر شیئا» طبق احتمال مختار 190
- احتمال سازگار با عرف در معنای«فرأیته فیه» 190
- مقتضای سؤال زراره از علت از امام(علیه السلام) 192
- اشاره 192
- سؤال زراره نسبت به وظیفه تطهیر در باب علم اجمالی به نجاست 194
- سؤال زراره نسبت به عدم لزوم فحص در شبهات موضوعیه 195
- وظیفه مصلی در صورت حدوث نجاست در اثناء نماز 196
- فرق بین علم به نجاست در اثنای نماز با بعد از نماز 197
- احتمال تطبیق سؤال آخر زراره بر قاعده یقین و شک 198
- اشاره 200
- اشکال عدم تطبیق جملۀ آخر روایت زراره بر استصحاب 200
- لازمۀ توجه به متعلّق شک در هنگام تعبیر 201
- برگشت معنای«ان لم تشک» به«ان کنت غافلا» 202
- عدم صلاحیت تمسک به استصحاب طهارت برای بعد از نماز 204
- عدم موضوع بودن اعاده برای حکم شرعی 205
- اشاره 208
- اشکال علیّت استصحاب برای عدم وجوب اعاده 208
- عدم ارتباط حکم به وجوب اعاده و عدم آن به شارع 209
- عدم شرطیت طهارت واقعیه برای صلاه 210
- بررسی دوباره روایت زراره 212
- عدم دخالت تعبّد در فرق بین نجاست حادث با نجاست مستصحب 213
- بررسی شرطیت طهارت و مانعیت نجاست نسبت به نماز 214
- فرق بین نجاست حادث در وسط صلاه با نجاست مستصحب 216
- اشاره 218
- فرق بین نجاست حادث با نجاست مستصحب 218
- اشکال عدم تفاوت موارد علم به نجاست در اثنا 221
- شباهت ما نحن فیه با مسأله لباس مشکوک در اجرای برائت 223
- تغایر ظاهر روایت با اجرای برائت 224
- دلالت حدیث سوم زراره برای شک در رکعات برای استصحاب 226
- اشاره 226
- کیفیت دخالت تقیه در معنای روایت زراره 227
- نظر بعض فقهای عامه در لزوم فاتحه الکتاب در تمام رکعات 228
- مبعّد تقیه ای بودن روایت زراره در باب شکوک 229
- احتمال جمع بین تقیه و مذهب حق در کلام امام(علیه السلام) 229
- کلام محدث کاشانی(ره) در معنای روایت زراره در باب شک در رکعات 230
- اشتراک و افتراق احتمال دوم با اول در روایت سوم زراره 233
- اشاره 233
- ترجیح احتمال دوم نسبت به احتمال اول در معنای روایت 235
- اشکال احتمال دوم در معنای روایت زراره و جواب آن 236
- معنای روایت سوم زراره طبق نظر شیخ(ره) 237
- خصوصیت روایات صلاه احتیاط 239
- کلام شیخ(ره) در رابطه با جملۀ«قام فاضاف الیه اخری» 241
- اشاره 241
- نظر مرحوم آخوند(ره) در تقیید صحیحۀ زراره به روایات دیگر 242
- عدم سازش روایت با باب استصحاب در صورت اطلاق 243
- معنای امام(ره) درباره صحیحۀ زراره در مقام 244
- مراد از جنس یقین و شک و اقتضای آنها 246
- اشاره 248
- مرجّحات معنای«لا ینقض الیقین بالشک» از نظر امام(ره) 248
- اراده جنس یقین و شک از الیقین و الشک در روایت 249
- عدم اختصاص«لا ینقض الیقین بالشک» به باب استصحاب 250
- دلیل خروج قاعده یقین از محل بحث 251
- عدم جواز استعمال یقین و شک در دو معنای غیر قابل جمع 252
- اشاره 255
- تطبیق روایت«و لا ینقض الیقین بالشک» بر باب استصحاب 255
- عدم امکان جمع بین اتصال و انفصال نسبت به یک شیء 257
- اشکال تأخّر استصحاب از شک 258
- عدم تقیه ای بودن روایت زراره در ما نحن فیه 259
- مقتضای دقّت در کلمۀ«قام فاضاف الیها اخری» 260
- اشاره 263
- روایت«اذا شککت فابن علی الیقین» در استصحاب تمسّک به روایت«اذا شککت فابن علی الیقین» برای استصحاب 263
- دلیل ظهور روایت اسحاق بن عمار در استصحاب 264
- جمع بین روایت«ابن علی الیقین» با روایات نماز احتیاط 268
- روایت«من کان علی یقین فشکّ...» در استصحاب تمسّک به روایت«من کان علی یقین فشکّ...» برای استصحاب 270
- اشاره 270
- احتمال اختصاص روایت به باب شک ساری 271
- جواب مرحوم آخوند(ره) از اشکال اختصاص روایت به باب شک ساری 272
- مقتضای حجیّت یقین و عدم جواز نقض آن 273
- مقتضای دقت در تعلیل موجود در روایت 274
- اشاره 277
- مکاتبۀ محمد بن قاسانی در استصحاب تمسّک به مکاتبۀ محمد بن قاسانی برای استصحاب 277
- بررسی معنای یوم الشک در سؤال راوی 279
- بیان مرحوم شیخ(ره) در دلالت روایت قاسانی بر استصحاب 280
- قرینه بر بودن یوم الشک، اول ماه رمضان 280
- عدم دلالت روایت قاسانی بر استصحاب از نظر محقق خراسانی(ره) 281
- تأیید محقق نائینی(ره) نسبت به کلام محقق خراسانی(ره) 282
- عدم تعرّض روایات نسبت به یقین به خروج ماه رمضان 283
- عدم تفاوت بین«الیقین لا ینقض بالشک» با«الیقین لا یدخله الشک» 284
- اشاره 286
- تمسّک به روایات قاعده طهارت و حلیّت برای استصحاب 286
- معنای روایات قاعده طهارت و حلیّت از نظر مشهور 287
- معنای روایات قاعده طهارت و حلیّت از نظر محقق خراسانی(ره) 288
- کلام محقق خراسانی(ره) در حاشیۀ رسائل نسبت به روایات 290
- معنای روایات قاعده طهارت و حلیت از نظر صاحب فصول(ره) 292
- خلاصۀ کلام محقق خراسانی(ره) در روایات قاعده طهارت و حلیّت 294
- اشاره 294
- فرق بین نجاست واقعیه و طهارت واقعیه و حرمت واقعیه و حلیّت واقعیه 295
- مسألۀ طهارت و نجاست از نظر عرف و عقلا 296
- لازمۀ عدم امکان جعل طهارت واقعیه و حلیّت واقعیه 298
- لازمۀ جعل طهارت و حلیّت بر روی همۀ اشیاء 299
- تفاوت طهارت ظاهریه و طهارت واقعیه 303
- اشاره 303
- لازمۀ اخذ قید مشکوکیت در موضوع طهارت ظاهریه 306
- عدم امکان جعل غایت برای طهارت ظاهریه 307
- اشکال در عدم غایت بودن«حتی تعلم انّه قذر» برای حکم ظاهری 308
- حل اشکال با دقت در قید«حتی تعلم» 309
- بررسی قید«حتی تعلم» در روایات قاعده طهارت و حلیّت 312
- اشاره 312
- شمول حکم نسبت به تمام خصوصیات صنفیه و فردیه 314
- عدم دخالت قید مشکوکیت در موضوع حکم به طهارت 315
- لزوم تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصص در کلام محقق خراسانی(ره) 316
- استفادۀ طهارت ظاهریه از راه اطلاق 317
- لازمۀ جریان قاعده طهارت در شبهات حکمیه 318
- عدم جواز تفکیک بین جملۀ«کل شیء طاهر حتی تعلم انه قذر» 319
- اشاره 321
- تعریف احکام تکلیفیه 322
- تفصیل بین احکام تکلیفیه و احکام وضعیه در باب استصحاب 322
- تعریف احکام وضعیه 324
- بررسی انحصار احکام وضعیه 325
- بررسی مخترعات شرعیه از نظر حکم وضعی بودن 326
- اشاره 328
- حکم وضعی بودن نماز و روزه و امثال آن از نظر محقق نائینی(ره) 328
- بررسی معنای ماهیات مخترعه از نظر امام(ره) 329
- معنای حکم وضعی بودن اجزای صلاه 330
- مسألۀ ولایت و قضاوت از نظر محقق نائینی(ره) 332
- کیفیت وضعی بودن مسألۀ رسالت و خلافت از نظر امام(ره) 333
- پذیرش کلام محقق نائینی(ره) نسبت به مسألۀ ولایت و قضاوت 334
- اشاره 336
- کیفیت جعل احکام وضعیه و احتمالات آن 336
- کیفیت جعل رافعیت برای تکلیف از نظر محقق خراسانی(ره) 338
- عدم امکان جعل استقلالی برای سببیت، شرطیت، مانعیت و رافعیت 339
- نحوه تعلق جعل تشریعی به قسم دوم از نظر محقق خراسانی(ره) 340
- جعل تشریعی استقلالی و تبعی در قسم سوم از نظر محقق خراسانی(ره) 342
- عدم توجیه حکم وضعی بودن مانند سببیت، طبق مبنای مرحوم آخوند(ره) 344
- اشاره 344
- معنای تکلیف از نظر محقق خراسانی(ره) 346
- معنای شرطیت چیزی برای تکلیف 347
- اعراض مرحوم آخوند(ره) از کلام خودشان در واجب مطلق و مشروط 348
- خلط در معنای تکلیف در کلام محقق خراسانی(ره) 349
- برگشت عنوان سببیت به شرطیت در باب تکالیف 350
- معنای سببیت دلوک شمس برای وجوب نماز ظهر و عصر 351
- امکان جعل استقلالی برای شرطیت، جزئیت و مانند آن از طرف شارع 353
- اشاره 353
- انتزاع جزئیت و شرطیت از تعلق امر به مرکب 354
- عدم انحصار جعل جزئیت و شرطیت به طریق انتزاع از مأموربه 355
- جعل استقلالی شرطیت استقبال کعبه در باب تغییر قبله 356
- ادعای انتزاع در تمام احکام وضعیه در کلام شیخ(ره) 357
- لازمه تأخّر حکم از موضوع در باب عقود و ایقاعات 358
- اعتبار شارع در دنبال عقود و ایقاعات 359
- بطلان ادعای ذاتیت سببیّت برای سبب 360
- عدم مانع برای اجرای استصحاب در احکام وضعیه 363
- اشاره 363
- خلاصۀ بحث در باب استصحاب 367
- تنبیهات بحث استصحاب تنبیه اول: دخالت عنوان یقین و شک در باب استصحاب 368
- اشتراط فعلیّت شک و یقین در باب استصحاب 370
- شرط تعلّق احکام به مکلفین 370
- اشاره 373
- ثمرۀ بحث اشتراط فعلیت شک و یقین در باب استصحاب 373
- قول به کفایت استصحاب بعد از عمل و جواب آن 375
- علت جریان استصحاب در فرض یقین به حدث و شک فعلی 377
- اشکال کلام امام(ره) نسبت به ثمرۀ بحث اعتبار فعلیت شک و یقین 378
- ثمرۀ بحث اعتبار فعلیت شک و یقین در باب استصحاب 379
- طریق مناقشه در قاعده فراغ در محل مشکوک 380
- ثمرۀ دوم اشتراط فعلیّت شک و یقین در باب استصحاب 382
- اشاره 382
- اشتراط فعلیّت شک و یقین در بقای استصحاب 383
- شرطیت فعلیت شک و یقین برای تمام حالات استصحاب 384
- شرط جریان قاعده فراغ 387
- اشاره 390
- استصحاب در موارد طرق و امارات تنبیه دوم: اجرای استصحاب در موارد طرق و امارات 390
- عدم وجود یقین در باب امارات 391
- معنای حجیّت امارات 392
- راه مرحوم آخوند(ره) برای استصحاب در موارد طرق و امارات 394
- عدم کفایت یقین تقدیری در استصحاب از نظر محقق خراسانی(ره) 395
- کیفیت جمع بین یقین طریقی و موضوعی در باب استصحاب 396
- خلاصۀ تنبیه دوم استصحاب 399
- اشاره 399
- حکومت ادلۀ طرق و امارات بر دلیل استصحاب از نظر محقق نائینی(ره) 400
- تأیید حجّیّت طرق و امارات عقلائیه از نظر شارع 402
- ملاک عمل عقلا به طرق و امارات 403
- عدم دلیل بر القای احتمال خلاف نزد عقلا 404
- اشاره 407
- بیان امام(ره) برای اجرای استصحاب در موارد طرق و امارات 407
- بررسی ملاک استحکام یقین 409
- تساوی یقین و بیّنه از نظر ملاک استحکام 410
- شاهد روایی برای جریان استصحاب در موارد طرق و امارات 411
- تنبیه سوم: استصحاب فرد و استصحاب کلّی 415
- استصحاب فرد معیّن و استصحاب فرد مردد 415
- اشاره 415
- فرق بین استصحاب قسم ثانی با استصحاب در فرد مردد 416
- بررسی استصحاب فرد منتشر 417
- اقسام استصحاب کلّی: استصحاب کلی در ضمن فرد معیّن 419
- بررسی اثر مترتب بر روی فرد برای جریان استصحاب 420
- لزوم رجوع به عرف در فهم معنای دلیل استصحاب 421
- قسم دوم از اقسام استصحاب کلی 423
- اشاره 423
- مصداق استصحاب کلی قسم دوم در شرعیات 424
- عدم جریان استصحاب فرد در قسم دوم استصحاب کلی 425
- جواز جریان استصحاب کلی حدث و ترتب آثار آن 425
- بررسی منشأ شک در ارتفاع حدث در مقام 427
- منشأ شک در بقای حدث از نظر محقق خراسانی(ره) 428
- اشاره 430
- وحدت قضیۀ متیقنه و مشکوکه از نظر عرف و عدم وحدت از نظر عقل 430
- امتناع استصحاب کلی معرّا از وجود 432
- عدم وجود قضیّۀ مشکوکه در فرض دوم از استصحاب کلی 432
- بنای استصحاب کلی مقیّد به وجود خارجی بر مبنای رجل همدانی 434
- مقتضای مبنای مشهور در باب کلی خارجی 435
- بطلان مبنای رجل همدانی در باب کلی خارجی 436
- عدم جریان استصحاب در شبهه مفهومیه 438
- شبهۀ عبائیۀ مرحوم سید اسماعیل صدر(ره) 438
- اشاره 438
- بررسی جریان استصحاب کلی قسم ثانی در مسأله بقای نهار 440
- بررسی جریان استصحاب در شبهۀ عبائیه 441
- جواب امام(ره) از جریان استصحاب در شبهه عبائیه 444
- عدم جریان استصحاب در لوازم عقلیه 446
- اشاره 448
- جواب شبهۀ عبائیه از طریق اصل مثبت 448
- فرق ما نحن فیه با مورد جریان استصحاب در طرف مشخص 451
- فرق حکم به نجاست در جزء معین و جزء غیر معین 452
- نتیجۀ بحث در مسأله استصحاب در مورد شبهۀ عبائیه 453
- انکار کلی بودن استصحاب در شبهۀ عبائیه از نظر محقق نائینی(ره) 456
- اشاره 456
- مثالهای دیگر شبیه شبهۀ عبائیه 458
- عدم دوران امر بین کلیّت و جزئیت استصحاب 459
- اشاره 466
- بررسی استصحاب در شبهۀ عبائیه از نظر جزئیت و کلیّت 466
- فرق بین شبهۀ عبائیه و مثال محقق نائینی(ره) 468
- عدم ایجاد تعدد برای زید از اضافه او به جانب شرقی و غربی 470
- تمسّک به اصل حاکم در شبهۀ عبائیه 471
- استصحاب کلی قسم ثالث تفصیل شیخ بین دو فرض کلی قسم ثالث 475
- اشاره 475
- عدم نظارت به خصوصیات فردیه در استصحاب کلی 476
- دلیل محقق عراقی(ره) بر عدم جریان استصحاب کلی قسم ثالث مطلقا 477
- دقت در تشبیه کلی طبیعی به افراد، مثل نسبت آباء به اولاد 479
- دو فرض در بقای کلی قسم ثالث 483
- اشاره 483
- اقوال موجود در جریان کلی قسم ثالث 484
- عدم ارتباط مسألۀ شدّت و ضعف و مانند آن به استصحاب کلّی 486
- بررسی تشابه وجوب و استحباب با مسألۀ شدّت و ضعف 488
- تغایر وجوب و استحباب از نظر عرف 489
- اشاره 491
- بیان محقق خراسانی(ره) در جریان استصحاب در کلی قسم ثالث 492
- مقتضای مراجعه به عرف در باب استصحاب کلی قسم ثالث 494
- تغایر انسان و حیوان از نظر عرف 495
- عدم امکان تحقق کلی بدون خصوصیات فردیه 497
- شبهۀ استصحاب کلی قسم ثالث 499
- اشاره 499
- وجود اصل حاکم و مانعیت آن از جریان استصحاب در مورد شبهه 500
- عدم دلالت آیه بر مرکب بودن موضوع وجوب وضو 503
- جواب از استشهاد به ذیل آیه وضو 504
- اشاره 506
- عدم تشابه آیه وضو به قضیۀ«ان جائک زید فاکرمه...» 506
- دلیل ارتباط قضیۀ«إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا» به نماز 508
- عدم وجود اثر برای کلی حدث در شریعت 510
- رجوع به اصل بحث 510
- عدم جواز انتزاع جامع بین موجبات حدث 511
- استصحاب کلی، قسم رابع علم به وجود دو عنوان با احتمال انطباق بر یک فرد 514
- اشاره 514
- بحث در مستصحب کلی نه جزیی 516
- کلی بودن در استصحاب 516
- فرق استصحاب کلی قسم رابع با قسم ثانی 517
- نظر استاد در استصحاب کلی نبودن قسم رابع 519
- شخصی بودن استصحاب در ما نحن فیه و فرق آن با استصحاب طهارت 521
- اشاره 524
- تطبیق قاعدۀ تمسک به عام در شبهۀ مصداقیه 524
- لزوم احراز موضوع برای جریان حکم و عدم کفایت شک 525
- جواب از اشکال عدم تمسک به قاعدۀ نقض الیقین بالشک 527
- عدم وجود شبهۀ مصداقیه در برخی از عناوین 527
- نبودن«لا تنقض الیقین بالشک» از موارد شبهۀ مصداقیه 530
- شک از امور نفسانی و وجدانی 531
- اشاره 533
- استصحاب در زمان و زمانیات اشکال جریان استصحاب در زمان و زمانیات و حلّ آن 533
- راه حل شیخ انصاری(ره) برای جریان استصحاب در زمان 534
- اعتبار شک در بقا در استصحاب 535
- مراد از یقین و شک در«لا تنقض» 536
- عدم امکان جمع میان یقین و شک در زمان واحد 538
- مراد از اصل استصحاب در زمان 539
- اشاره 542
- توجه خطاب عرف در استصحاب به«لا تنقض الیقین بالشک» 542
- مراد از حرکت قطعیّه و حرکت توسطیّه 544
- لزوم تدرج و تصرم در حرکت قطعیه 545
- اشکال استاد به مرحوم آخوند(ره) در حرکت توسطیه 548
- راه حل مرحوم آخوند(ره) در جریان استصحاب در متعلق حکم 549
- اشاره 551
- لزوم توجه به اثر شرعی در استصحاب زمان 551
- اختلاف میان مستصحب و متعلق حکم 552
- برگشت دو اشکال امام(ره) به موضوع نبودن زمان برای حکم شرعی 553
- جواب مرحوم شیخ(ره) در جریان استصحاب بر خود حکم 554
- اشکال استاد بر مرحوم شیخ(ره) در جریان استصحاب بر خود حکم 555
- جواب آخوند(ره) به جریان استصحاب در متعلق وجوب و اشکال استاد 556
- اشکالات استاد بر جریان استصحاب تعلیقی و راه حلّ ایشان 558
- راه حل از روایات برای صحت جریان استصحاب تعلیقی 559
- اشاره 561
- لزوم جریان استصحاب در صورت قول به اصل مثبت و پاسخ استاد 561
- فرق میان استصحاب بقای نهار و استصحاب طهارت 562
- تشابه حرکت با زمان در تصرم و تدرج 563
- اعتبار وحدت میان اجزای نماز نزد شارع 566
- اعتبار وحدت در تکلم از نظر عرف 567
- اشاره 570
- اشکال به استصحاب وجودی زمان 571
- ارتباط مسألۀ استصحاب زمان با استصحاب حکمی 575
- شبهۀ مرحوم نراقی(ره) در تعارض استصحاب عدمی با وجودی 576
- رد استاد بر اشکال به مرحوم نراقی(ره) در قطع اتصال شک و یقین 577
- تساوی رتبۀ استصحاب وجوب و استصحاب عدم از نظر مرحوم نراقی(ره) 579
- اشاره 579
- جواب شیخ انصاری(ره) از شبهۀ مرحوم نراقی(ره) در مورد قید قبل از زوال 580
- کلام شیخ انصاری(ره) در عدم وجود استصحاب وجودی 581
- اشکال امام(ره) به جواب شیخ انصاری(ره) در ظرفیت نه قیدیت 583
- جواب مرحوم آخوند(ره) از شبهۀ مرحوم نراقی(ره) و مناقشۀ استاد 586
- فرق میان جریان استصحاب وجود و عدم در صورت ظرفیت زمان 587
- اشاره 589
- تعبیر دیگر مرحوم آخوند(ره) در بیان شبهۀ مرحوم نراقی(ره) 589
- عدم جریان هر دو استصحاب با هم به خاطر اختلاف مبنا 590
- فرق دو تقریر محقق خراسانی(ره) برای تعارض استصحابین 591
- عدم امکان توجه به مقام اثبات با فرض اشکال در مقام ثبوت 592
- اشکال استاد به عبارت کفایه 593
- عدم اخذ خصوصیات در صورت رفتن حکم بر اطلاق 595
- اشکال استاد به تعارض استصحابین در صورت عدم امکان جمع 596
- راه حل استاد برای تعارض استصحابین در صورت عدم امکان جمع 597
- اشاره 599
- کلام محقق نائینی(ره) در عدم جریان استصحاب عدمی 599
- تحقق عدم مقید و جریان استصحاب در آن 600
- مراد از عدم در جریان استصحاب عدمی 601
- کلام مرحوم نائینی(ره) در جریان استصحاب بر جعل شارع 602
- توسعۀ در استصحاب و ردّ آن توسط مرحوم نائینی(ره) 603
- اشکال استاد به وحدت میان عدم مطلق و عدم ازلی 604
- اشاره 608
- عدم تطبیق اشکال محقق نائینی(ره) بر شبهۀ فاضل نراقی(ره) 609
- ما بعد از زوال، قید برای جلوس نه برای عدم 610
- قضیۀ ثبوتیه و قید ما بعد از زوال و اضافه کردن عدم 611
- اشتراک دو عنوان عدم وجوب الجلوس و عدم وجوب المقیّد بما بعد از زوال 613
- مراد از عدم مطلق و انتقاض آن به وجود 613
درس سیصد و هشتاد و دوم
اشاره
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.
ارتباط لا تنقض با شک در رافع و شک در مقتضی بررسی حدیث لا تنقض از نظر شک در رافع و شک در مقتضی
بعد از آنکه دلالت صحیحۀ زراره بر یک قاعده کلیّه به نام قاعدۀ عدم نقض یقین به شک که در تمام ابواب فقه جاری است، روشن شد و یک ظهور کامل در این رابطه برای روایت مشخص شد، حالا بحث در خود این عبارت است. این عنوانی که در قاعده به کار رفته: «عدم جواز نقض الیقین بالشک» است، آیا این عنوان دلالت بر استصحاب در تمامی موارد می کند چه در باب شک در رافع باشد و یا شک در مقتضی؟ یا اینکه این عبارت و این عنوان به لحاظ خصوصیتی که در تعبیرش به کار رفته به شک در رافع اختصاص دارد؟
قبلا معنای شک در مقتضی و رافع را ذکر کردیم. گفتیم: مقصود از مقتضی؛ یعنی آن