سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 198

تغییر بدهد؛ یعنی اگر عبایی روی دوشش هست که مواجه با این جریان است، فورا عبا را از دوشش کنار بزند و دیگر لازم نیست که غسلی تحقق پیدا بکند. «قطعت الصلاه و غسلته ثم بنیت علی الصلاه» بقیه را بخوان، «لأنّک لا تدری لعله شیء اوقع علیک فلیس ینبغی ان ینقض الیقین بالشک»، سزاوار نیست که یقین به شک نقض بشود، مقتضی نیست که نقض یقین به شک تحقق پیدا بکند.

احتمال تطبیق سؤال آخر زراره بر قاعده یقین و شک

سؤال ما این است که این یقینی که امام در اینجا فرض کردند«فلیس ینبغی أن ینقض الیقین بالشک»، این یقین کجا بوده است؟ مفروض مسأله این است«فان لم تشک ثمّ رأیته رطبا»، آیا معنای«ان لم تشک»؛ یعنی یقین به طهارت؟ یعنی به جای«ان لم تشک» باید این طوری بگوییم: «و اذا کنت علی یقین من الطهاره»؟ اگر این باشد که در وسط نماز یک نجاستی پیدا شود و ما احتمال بدهیم که این نجاست از اول بوده است، این قاعدۀ یقین و شک می شود نه استصحاب برای اینکه در استصحاب، شک در حریم یقین، دخالت نمی کند. شک، متیقن را متزلزل نمی کند. متیقن، متیقن است در حال شک هم متیقن است.

شک نسبت به حالت لاحقه تعلق می گیرد.

این«و ان لم تشک ثمّ رأیته رطبا» را شما این طوری معنا می کنید؛ یعنی اگر قبل از نماز هیچ شکی نداری، یقین به طهارت داری، یقین به طهارت که داشتی، وارد نماز که شدی در وسط نماز، یک نجاستی پیدا شد و شما احتمال دادی که این نجاست از اول نماز وجود داشته است، اینجا شک در دائرۀ متیقن می آید؛ یعنی شک شما به عین«ما تعلق به الیقین» متعلق می شود، آن وقت امام می فرماید: «فلیس ینبغی أن ینقض الیقین بالشک»، معنایش این است که امام دارد قاعدۀ یقین و شک را حجّت و معتبر می کند. پس آن جملۀ بالا هم که امام فرمود: «فلیس ینبغی ان تنقض الیقین بالشک» چون عبارت، یک عبارت است و آن هم در یک روایت وارد شده است، این قرینه بشود برای اینکه آنجا هم مربوط به قاعدۀ یقین و شک است؛ یعنی باید سؤال زراره را طوری توجیه بکنیم که با قاعدۀ یقین و شک، تطبیق بکند، نه با قاعدۀ استصحاب.

(سؤال... و پاسخ استاد:) شما قبل از نماز یقین دارید که این لباس طاهر است، معنایش این است که ورود شما در نماز، ورود با طهارت بوده است و بعد که در وسط