سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 228

پیدا کرده، لکن مذهب اهل تسنن بر این است که آن رکعت مشکوکه را متصله به نماز انجام می دهند. در شک بین سه و چهار، بنا را بر اقل می گذارند و یک رکعت که مشکوک التحقق است متصلا به همان نماز و به عنوان جزء نماز اول انجام می دهند.

پس این دو مسلک، روشن باشد که آنها رکعت مشکوکه را با بنای بر اقل، متصله انجام می دهند، ما رکعت یا رکعتین مشکوکتین را با بنای بر اکثر، منفصله انجام می دهیم که از نظر ضوابط نماز به عنوان یک صلاه مستقلی است. آیا امام در اینجا رعایت تقیه کرده اند و بر طبق نظر اهل تسنن تقیه حکم را این طوری بیان کرده اند یا اینکه مسأله روی مسلک حق، صریحا بیان شده است؟

ربما یقال به اینکه این کلمۀ فاتحه الکتاب که ظهور در تعیّن فاتحه الکتاب دارد، با نماز احتیاط می سازد و الاّ اگر بخواهیم متصله انجام بدهیم، در رکعت سوم و چهارم که لازم نیست انسان فاتحه الکتاب بخواند، انسان مخیّر است بین اینکه فاتحه الکتاب بخواند و بین اینکه تسبیحات اربعه بخواند، فتوا بر این است. پس اینکه می فرماید:

بفاتحه الکتاب، ظاهرش تعیّن فاتحه الکتاب است، و این با تقیه نمی سازد، این مناسبت با مذهب حق دارد، با همان رأی أئمه شیعه که باید آن دو رکعت مشکوکه بصورت انفصال تحقق پیدا کند. آیا این طور معنا بکنیم که دیگر تقیه ای لااقل در صدر این روایت مطرح نباشد؟ یا اینکه بگوییم: خود این«یرکع رکعتین و اربع سجدات» ظهور در اتصال دارد.

عبارت این است وقتی که مصلّی در نماز شک می کند بین دو و چهار، امام می فرماید:

دو رکعت انجام بده، چهار سجده انجام بده، این ظاهرش عبارت از اتصال است، ظاهرش این است که دو رکعت دیگر ضمیمه کند به این ثنتینی که احراز شده، به این دو رکعتی که متیقّن است. این ظهور، یک ظهور خوبی است.

نظر بعض فقهای عامه در لزوم فاتحه الکتاب در تمام رکعات

پس کلمۀ فاتحه الکتاب را هم اینطور توجیه می کنیم که از شافعی از أئمۀ اربعۀ اهل تسنن و بعضی فقهای دیگرشان مثل احمد که آن هم یکی از أئمۀ اربعه است و بعضی دیگر از فقهای اهل تسنن، نقل شده که عقیده دارند که در رکعت سوم و چهارم همین نمازهای معمولی با توجه و بدون شک، فاتحه الکتاب تعیّن دارد، یعنی اینها به هیچ وجه تخییر بین فاتحه و تسبیحات اربعه، قائل نیستند. شافعی و احمد معتقدند همان طوری که