سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 251

معنایش کلی باشد. همان طوری که در آنها کلی است، در این هم کلی باشد. منتها ما برای استصحاب می توانیم به این عبارت و به این جمله، تمسک بکنیم به عنوان اینکه استصحاب، یکی از مصادیق«لا ینقض الیقین بالشک» است نه اینکه«لا ینقض الیقین بالشک» خلاصه بشود در استصحاب. «لا ینقض الیقین بالشک»، هم با استصحاب رفاقت دارد و هم با آن معنایی که محدث کاشانی فرمود، سازگار و ملائم است. لذا می توانیم به این روایت تمسک کنیم، به عنوان اینکه استصحاب، یکی از مصادیق«لا ینقض الیقین بالشک» است و این روایت صحیحه، نقض یقین به شک را به صورت کلی و به صورت جنس و ماهیت، محکوم به حرمت می کند.

در نتیجه طبق بیان ایشان، هم تمسک به این روایت برای استصحاب درست شد و هم این روایت، دلالت بر مذهب شیعه کرد؛ یعنی در«لا یدخل الشک» یکی از مصادیقش این بود که نماز احتیاط را منفصله اتیان بکند و هم بین جملات از نظر کلمۀ یقین و شک، اختلافی پیدا نشد. تقریبا جمع بین همۀ مسائل طبق مبنای ایشان تحقق پیدا می کند.

(سؤال... و پاسخ استاد): روی معنایی که ایشان می فرماید، اصلا ناظر به خصوصیات افراد نیست، فقط ناظر به جنس الیقین و جنس الشک است. در رابطه با جنس الیقین و جنس الشک، دو حکم در این روایت ذکر شده، (البته در«لا یعتد بالشک» و بقیه هم هست ولی مهم این دو تا است.): یکی: «عدم جواز نقض الیقین بالشک» و یکی: «عدم جواز ادخال الشک فی الیقین». این دو تا حکم روی عنوان کلی بار شده است. اگر این طوری معنا کردیم، دیگر کی بین یقین و شک ها اختلاف تحقق پیدا می کند؟ مثل این که روی طبیعت عالم، دو تا حکم بار بشود: یکی بگوید: «اکرم العالم» و دیگری بگوید: «تعلّم من العالم». دو تا حکم روی طبیعت بار شده: یکی: «وجوب اکرام طبیعه العالم» و یکی هم «وجوب التعلّم من طبیعه العالم»، دیگر ما نمی توانیم بگوییم: این دو تا عالم ها فرق می کند، هردویشان طبیعت است و هر دو جنس است.

دلیل خروج قاعده یقین از محل بحث

بله؛ خروج قاعده یقین، روشن است که مکرر هم گفتم برای اینکه یقین و شک، در یقین و شک فعلی ظهور دارد و در قاعده یقین و شک، ما یقین فعلی نداریم. یقین در سابق بوده اما آنچه که الان تحقق دارد، شک ساری است بدون اینکه یقین حتی در رابطۀ