- فصل فی الاستصحاب موقعیت استصحاب از نظر اماریت یا اصل عملی بودن 2
- اشاره 2
- بررسی احتمال اصل عملی بودن استصحاب 4
- احتمال طریقیت استصحاب 5
- بررسی شرعیه بودن یا عقلیه بودن استصحاب 5
- تشابه استصحاب به قاعده احتیاط 6
- بررسی استصحاب از نظر حکم عقلی غیر مستقل بودن 8
- تعریف شیخ انصاری(ره) درباره استصحاب 10
- اشاره 10
- بررسی استصحاب با مقایسه آن با خبر واحد 11
- بررسی طریقیت استصحاب و تناسب آن با تعریف شیخ 12
- تعریف استصحاب طبق مشابهت آن به قاعده احتیاط 13
- معنای استصحاب بنابر غیر مستقل بودن حکم عقلی 16
- کلام آخوند(ره) درباره تفاوت تعاریف استصحاب طبق مبانی مختلف 17
- اشاره 18
- تنافی بین تعریف استصحاب به ابقاء ما کان و نزاع در حجیّت استصحاب 18
- حکم عقلی گرفتن استصحاب و نزاع در حجیت آن 19
- کیفیت اصولیه بودن مبحث استصحاب 21
- منافات بین تعریف استصحاب به ابقاء عملی و اصولیه بودن استصحاب 21
- خصوصیت مسألۀ اصولیه و مقایسۀ آن با استصحاب 22
- موضوعیت ادلۀ اربعه برای علم اصول و مقایسۀ آن با استصحاب 24
- اشاره 26
- بررسی استصحاب از نظر جزئیت آن نسبت به ادلۀ اربعه 26
- بررسی جزئیت استصحاب به عنوان سنّت از ادلۀ اربعه 27
- مقتضای اخبار لا تنقض 28
- عدم جزئیت استصحاب از سنت 29
- معنای حکم شرعی بودن استصحاب از نظر شیخ 31
- مقایسۀ آیۀ نبأ با روایات استصحاب 31
- اشاره 33
- بررسی تفصیل مرحوم شیخ(ره) در باب استصحاب 33
- عدم جریان استصحاب در احکام مستفاده از عقل 34
- عدم امکان تردید در احکام عقلیه 35
- احتمال حکم عقل از باب وجود قدر متیقن از حسن یا قبح 36
- استصحاب حکم شرعی مستفاد از حکم عقل 38
- اشاره 41
- خلاصۀ جواب دوم محقق نایینی(ره) از مرحوم شیخ(ره) 41
- عدم تفاوت ملاک حکم عقل با حکم شرع طبق قانون ملازمه 42
- نظر امام(ره) راجع به استصحاب در احکام شرعیه مستکشفه از راه عقل 44
- حکم عقل در باب تزاحم احکام در فرد خارجی 45
- جریان استصحاب در حکم شرعی مستکشف از راه عقل 46
- مثال جریان استصحاب در حکم شرعی مستکشف از راه عقل 47
- عدم توقف عقل در حکم عنوانین متصادقین در موجود واحد 49
- اشاره 49
- استصحاب حکم شرعی با وجود شک عقل در انطباق 51
- بررسی تفصیل بین شک در رافع و شک در مقتضی از نظر اجرای استصحاب 52
- احتمالات موجود در معنای شک در مقتضی و رافع 53
- معنا کردن مقتضی به سبب حکم 54
- استعداد و قابلیت حکم و شک در آن 55
- معنای استعداد بقای مقتضی 56
- اشاره 57
- دلیل محقق نایینی(ره) بر معنای ثالث یعنی مختار شیخ 58
- لزوم مراجعه به شارع طبق معنای اول و دوم مقتضی 61
- تمسّک شیخ به روایات برای بیان معنای شک در مقتضی و رافع 62
- بررسی سؤال زراره در مورد ناقضیت خفقه و خفقتان برای وضو 63
- اشاره 66
- کیفیت تصویر شبهۀ حکمیه در سؤال زراره نسبت به ناقضیت نوم 66
- بررسی جملۀ«الرجل ینام» 68
- بررسی سؤال دوم زراره در مورد تحقق نوم غالب 69
- اشاره امام(علیه السلام) به استصحاب در جملۀ«حتی یستیقن انه قد نام» 70
- بررسی شرط و جزا در جملۀ«و الاّ فانّه علی یقین من وضوئه» 71
- تقدّم اصل سببی بر اصل مسببی اشکال اختصاص استصحاب مستفاد از روایت زراره به باب وضو 74
- اشاره 74
- تمسّک به اصاله الاطلاق برای نفی قیدیت وضو و جواب آن 75
- مقتضای فهم عرف و تناسب حکم و موضوع در معنای روایت زراره 77
- تقدم استصحاب در شک سببی بر استصحاب در شک مسببی 78
- جواب امام(ره) از اشکال تقدّم اصل سببی بر اصل مسببی 79
- مقتضای توجه به موقعیت زراره در سؤال از امام(علیه السلام) 80
- علت تقدّم استصحاب در شک سببی بر استصحاب در شک مسببی 82
- اشاره 82
- دلیل جریان استصحاب بقای کرّیّت فقط 84
- بررسی مثال نوم و بقای وضو از نظر سببیت و مسببیت 86
- فرق ما نحن فیه با صورت قطع به عدم تحقق نوم 88
- اشاره 90
- لزوم تکرار جواب امام طبق معنای شیخ از نظر محقق نایینی(ره) 91
- تکرار برای ترتیب صغرا و کبرا در کلام امام(علیه السلام) 91
- نظر محقق نایینی(ره) در معنای روایت«لا ینقض الیقین بالشک» 93
- معنای برگشت جملۀ خبریه به انشائیه در مقام 94
- بطلان برگشت معنای جمله خبریه به انشائیه 95
- عدم امکان اخذ نتیجۀ قیاس به عنوان صغرای قیاس 98
- اشاره 98
- عدم استفاده قاعده کلیه از روایت طبق معنای محقق نایینی(ره) 100
- طریقه استدلال در محاورات عقلاء 101
- عدم ارتباط محل بحث به بحث کلیّت استصحاب نسبت به تمام ابواب فقه 102
- اشاره 107
- احتمال جزاء بودن«لا ینقض الیقین بالشک» 107
- لازمۀ مقدمه الجزاء بودن«فانّه علی یقین من وضوئه» 109
- عدم استفاده قاعده کلیه در صورت جزاء بودن«لا ینقض الیقین بالشک» 109
- بررسی جزاء بودن«لا ینقض الیقین بالشک» از نظر قواعد ادبی 110
- تنافی واو عاطفه با ارتباط بین شرط و جزاء 111
- بررسی اشکال عموم سلب و سلب عموم در روایت 112
- عدم دلالت مفرد معرّف بر عموم 113
- اشاره 115
- ارتباط لا تنقض با شک در رافع و شک در مقتضی بررسی حدیث لا تنقض از نظر شک در رافع و شک در مقتضی 115
- تقریب شیخ(ره) درباره اختصاص حدیث لا تنقض به شک در رافع 116
- معنای یقین مأخوذ در روایت از نظر شیخ(ره) 118
- کلام محقق همدانی(ره) درباره اختصاص حدیث لا تنقض به شک در رافع 118
- کیفیت وجود شک و یقین در باب استصحاب 120
- لزوم تقدیر برای تحقق معنای نقض 121
- اختصاص استصحاب به شک در رافع فرق بین استعمال یقین و علم و قطع از نظر محقق نائینی(ره) 123
- اشاره 123
- خصوصیت استعمال کلمۀ یقین از نظر محقق نائینی(ره) 125
- خصوصیت متیقن در صورت مصحّح بودن اسناد نقض به یقین 126
- معنای یقین و شک فعلی در جملۀ«لا تنقض الیقین بالشک» 127
- بررسی تقریب شیخ(ره) در اختصاص استصحاب به شک در رافع 128
- اختصاص طریقیت به قطع نه مقطوع 129
- لازمه مراد بودن یقین طریقی در«لا تنقض» 130
- اشاره 132
- کلام محقق همدانی(ره) در اختصاص استصحاب به شک در رافع 132
- دوام یقین متعلق به حالت سابقه نسبت به حال شک 133
- تنافی بین صغرا و کبرا ترتیب دادن با فرضی گرفتن یقین در روایت 134
- عدم ارتباط بین یقین تقدیری و یقین حقیقی در جواب 135
- مقتضای مناسبت حکم و موضوع در جملۀ«لا ینقض الیقین بالشک» 136
- مراد از کلمۀ«ابدا» در جملۀ«لا ینقض الیقین بالشک ابدا» 137
- خلط بین موضوع و حکم در اشکال امام(ره) به محقق همدانی(ره) 139
- اشاره 141
- لازمۀ وجوب نقض الیقین بالیقین 141
- حالات ثلاثه مکلّف در رابطه با مستصحب 142
- کلام محقق نائینی(ره) در رابطه با«لا تنقض الیقین» 144
- عدم تفاوت بین یقین و علم و قطع از نظر وجوب حرکت بر طبق آن 145
- اشکال اسناد نقض به یقین از ناحیۀ متیقن 147
- همراه بودن یقین به مقتضی با یقین به استمرار آن 149
- اشاره 149
- عدم تلازم بین قابلیت بقای مقتضی با یقین به بقای آن در آینده 150
- معنای واقعی«لا تنقض الیقین بالشک» 152
- بررسی صفت یقین و شک از نظر ذات الاضافه بودن 152
- عدم تفاوت میان اوصاف ذات الاضافه نسبت به ارتباطشان به نفس 153
- فرق بین شک و یقین و ظن از نظر متعلق آنها 154
- بررسی یقین و شک از نظر تعلق به نفس انسان 157
- اشاره 157
- علّت اسناد نقض به یقین 159
- عدم ارتباط خصوصیات متعلّق یقین به یقین 161
- کیفیت تصوّر یقین و شک در باب«لا تنقض» 162
- کیفیت اجتماع یقین و شک حقیقی در یک آن 164
- ملاک عمل در استصحاب تأیید استصحاب به بنای عقلا 166
- اشاره 166
- عدم تردید در بنای عقلا بر استصحاب در شک در رافع 167
- ملاک وجوب عمل به استصحاب نزد شارع 168
- بررسی ملاک عقلا در عمل به استصحاب 170
- منشأ وثوق به بقای مستصحب نزد عقلا از نظر امام(ره) 171
- عدم دخالت واقع مستصحب در باب استصحاب 172
- عدم لزوم به دست آوردن ملاک وثوق عقلا به بقای مستصحب 172
- اشاره 175
- مطالب مستفاد از روایت اول زراره 175
- بررسی حجیّت استصحاب از نظر اماریت یا اصل عملی بودن 176
- عدم اختصاص استصحاب به باب وضو 178
- بررسی روایت دوم زراره در باب استصحاب 179
- مقصود زراره از عبارت«فلّما صلّیت وجدته» 180
- اشاره 183
- بررسی سؤال سوم زراره در روایت«لا تنقض» 183
- معنای شک در عبارت زراره 184
- احتمالات موجود در جملۀ«فرأیته فیه» 185
- فرق قاعدۀ یقین و قاعدۀ استصحاب و مناسبت آن با روایت زراره 187
- مبعّدات قاعده یقین و شک در محل بحث 188
- معنای«فلم أر شیئا» طبق احتمال مختار 190
- احتمال سازگار با عرف در معنای«فرأیته فیه» 190
- مقتضای سؤال زراره از علت از امام(علیه السلام) 192
- اشاره 192
- سؤال زراره نسبت به وظیفه تطهیر در باب علم اجمالی به نجاست 194
- سؤال زراره نسبت به عدم لزوم فحص در شبهات موضوعیه 195
- وظیفه مصلی در صورت حدوث نجاست در اثناء نماز 196
- فرق بین علم به نجاست در اثنای نماز با بعد از نماز 197
- احتمال تطبیق سؤال آخر زراره بر قاعده یقین و شک 198
- اشکال عدم تطبیق جملۀ آخر روایت زراره بر استصحاب 200
- اشاره 200
- لازمۀ توجه به متعلّق شک در هنگام تعبیر 201
- برگشت معنای«ان لم تشک» به«ان کنت غافلا» 202
- عدم صلاحیت تمسک به استصحاب طهارت برای بعد از نماز 204
- عدم موضوع بودن اعاده برای حکم شرعی 205
- اشکال علیّت استصحاب برای عدم وجوب اعاده 208
- اشاره 208
- عدم ارتباط حکم به وجوب اعاده و عدم آن به شارع 209
- عدم شرطیت طهارت واقعیه برای صلاه 210
- بررسی دوباره روایت زراره 212
- عدم دخالت تعبّد در فرق بین نجاست حادث با نجاست مستصحب 213
- بررسی شرطیت طهارت و مانعیت نجاست نسبت به نماز 214
- فرق بین نجاست حادث در وسط صلاه با نجاست مستصحب 216
- اشاره 218
- فرق بین نجاست حادث با نجاست مستصحب 218
- اشکال عدم تفاوت موارد علم به نجاست در اثنا 221
- شباهت ما نحن فیه با مسأله لباس مشکوک در اجرای برائت 223
- تغایر ظاهر روایت با اجرای برائت 224
- اشاره 226
- دلالت حدیث سوم زراره برای شک در رکعات برای استصحاب 226
- کیفیت دخالت تقیه در معنای روایت زراره 227
- نظر بعض فقهای عامه در لزوم فاتحه الکتاب در تمام رکعات 228
- مبعّد تقیه ای بودن روایت زراره در باب شکوک 229
- احتمال جمع بین تقیه و مذهب حق در کلام امام(علیه السلام) 229
- کلام محدث کاشانی(ره) در معنای روایت زراره در باب شک در رکعات 230
- اشتراک و افتراق احتمال دوم با اول در روایت سوم زراره 233
- اشاره 233
- ترجیح احتمال دوم نسبت به احتمال اول در معنای روایت 235
- اشکال احتمال دوم در معنای روایت زراره و جواب آن 236
- معنای روایت سوم زراره طبق نظر شیخ(ره) 237
- خصوصیت روایات صلاه احتیاط 239
- اشاره 241
- کلام شیخ(ره) در رابطه با جملۀ«قام فاضاف الیه اخری» 241
- نظر مرحوم آخوند(ره) در تقیید صحیحۀ زراره به روایات دیگر 242
- عدم سازش روایت با باب استصحاب در صورت اطلاق 243
- معنای امام(ره) درباره صحیحۀ زراره در مقام 244
- مراد از جنس یقین و شک و اقتضای آنها 246
- مرجّحات معنای«لا ینقض الیقین بالشک» از نظر امام(ره) 248
- اشاره 248
- اراده جنس یقین و شک از الیقین و الشک در روایت 249
- عدم اختصاص«لا ینقض الیقین بالشک» به باب استصحاب 250
- دلیل خروج قاعده یقین از محل بحث 251
- عدم جواز استعمال یقین و شک در دو معنای غیر قابل جمع 252
- تطبیق روایت«و لا ینقض الیقین بالشک» بر باب استصحاب 255
- اشاره 255
- عدم امکان جمع بین اتصال و انفصال نسبت به یک شیء 257
- اشکال تأخّر استصحاب از شک 258
- عدم تقیه ای بودن روایت زراره در ما نحن فیه 259
- مقتضای دقّت در کلمۀ«قام فاضاف الیها اخری» 260
- روایت«اذا شککت فابن علی الیقین» در استصحاب تمسّک به روایت«اذا شککت فابن علی الیقین» برای استصحاب 263
- اشاره 263
- دلیل ظهور روایت اسحاق بن عمار در استصحاب 264
- جمع بین روایت«ابن علی الیقین» با روایات نماز احتیاط 268
- روایت«من کان علی یقین فشکّ...» در استصحاب تمسّک به روایت«من کان علی یقین فشکّ...» برای استصحاب 270
- اشاره 270
- احتمال اختصاص روایت به باب شک ساری 271
- جواب مرحوم آخوند(ره) از اشکال اختصاص روایت به باب شک ساری 272
- مقتضای حجیّت یقین و عدم جواز نقض آن 273
- مقتضای دقت در تعلیل موجود در روایت 274
- اشاره 277
- مکاتبۀ محمد بن قاسانی در استصحاب تمسّک به مکاتبۀ محمد بن قاسانی برای استصحاب 277
- بررسی معنای یوم الشک در سؤال راوی 279
- قرینه بر بودن یوم الشک، اول ماه رمضان 280
- بیان مرحوم شیخ(ره) در دلالت روایت قاسانی بر استصحاب 280
- عدم دلالت روایت قاسانی بر استصحاب از نظر محقق خراسانی(ره) 281
- تأیید محقق نائینی(ره) نسبت به کلام محقق خراسانی(ره) 282
- عدم تعرّض روایات نسبت به یقین به خروج ماه رمضان 283
- عدم تفاوت بین«الیقین لا ینقض بالشک» با«الیقین لا یدخله الشک» 284
- تمسّک به روایات قاعده طهارت و حلیّت برای استصحاب 286
- اشاره 286
- معنای روایات قاعده طهارت و حلیّت از نظر مشهور 287
- معنای روایات قاعده طهارت و حلیّت از نظر محقق خراسانی(ره) 288
- کلام محقق خراسانی(ره) در حاشیۀ رسائل نسبت به روایات 290
- معنای روایات قاعده طهارت و حلیت از نظر صاحب فصول(ره) 292
- خلاصۀ کلام محقق خراسانی(ره) در روایات قاعده طهارت و حلیّت 294
- اشاره 294
- فرق بین نجاست واقعیه و طهارت واقعیه و حرمت واقعیه و حلیّت واقعیه 295
- مسألۀ طهارت و نجاست از نظر عرف و عقلا 296
- لازمۀ عدم امکان جعل طهارت واقعیه و حلیّت واقعیه 298
- لازمۀ جعل طهارت و حلیّت بر روی همۀ اشیاء 299
- اشاره 303
- تفاوت طهارت ظاهریه و طهارت واقعیه 303
- لازمۀ اخذ قید مشکوکیت در موضوع طهارت ظاهریه 306
- عدم امکان جعل غایت برای طهارت ظاهریه 307
- اشکال در عدم غایت بودن«حتی تعلم انّه قذر» برای حکم ظاهری 308
- حل اشکال با دقت در قید«حتی تعلم» 309
- اشاره 312
- بررسی قید«حتی تعلم» در روایات قاعده طهارت و حلیّت 312
- شمول حکم نسبت به تمام خصوصیات صنفیه و فردیه 314
- عدم دخالت قید مشکوکیت در موضوع حکم به طهارت 315
- لزوم تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصص در کلام محقق خراسانی(ره) 316
- استفادۀ طهارت ظاهریه از راه اطلاق 317
- لازمۀ جریان قاعده طهارت در شبهات حکمیه 318
- عدم جواز تفکیک بین جملۀ«کل شیء طاهر حتی تعلم انه قذر» 319
- اشاره 321
- تفصیل بین احکام تکلیفیه و احکام وضعیه در باب استصحاب 322
- تعریف احکام تکلیفیه 322
- تعریف احکام وضعیه 324
- بررسی انحصار احکام وضعیه 325
- بررسی مخترعات شرعیه از نظر حکم وضعی بودن 326
- اشاره 328
- حکم وضعی بودن نماز و روزه و امثال آن از نظر محقق نائینی(ره) 328
- بررسی معنای ماهیات مخترعه از نظر امام(ره) 329
- معنای حکم وضعی بودن اجزای صلاه 330
- مسألۀ ولایت و قضاوت از نظر محقق نائینی(ره) 332
- کیفیت وضعی بودن مسألۀ رسالت و خلافت از نظر امام(ره) 333
- پذیرش کلام محقق نائینی(ره) نسبت به مسألۀ ولایت و قضاوت 334
- کیفیت جعل احکام وضعیه و احتمالات آن 336
- اشاره 336
- کیفیت جعل رافعیت برای تکلیف از نظر محقق خراسانی(ره) 338
- عدم امکان جعل استقلالی برای سببیت، شرطیت، مانعیت و رافعیت 339
- نحوه تعلق جعل تشریعی به قسم دوم از نظر محقق خراسانی(ره) 340
- جعل تشریعی استقلالی و تبعی در قسم سوم از نظر محقق خراسانی(ره) 342
- عدم توجیه حکم وضعی بودن مانند سببیت، طبق مبنای مرحوم آخوند(ره) 344
- اشاره 344
- معنای تکلیف از نظر محقق خراسانی(ره) 346
- معنای شرطیت چیزی برای تکلیف 347
- اعراض مرحوم آخوند(ره) از کلام خودشان در واجب مطلق و مشروط 348
- خلط در معنای تکلیف در کلام محقق خراسانی(ره) 349
- برگشت عنوان سببیت به شرطیت در باب تکالیف 350
- معنای سببیت دلوک شمس برای وجوب نماز ظهر و عصر 351
- امکان جعل استقلالی برای شرطیت، جزئیت و مانند آن از طرف شارع 353
- اشاره 353
- انتزاع جزئیت و شرطیت از تعلق امر به مرکب 354
- عدم انحصار جعل جزئیت و شرطیت به طریق انتزاع از مأموربه 355
- جعل استقلالی شرطیت استقبال کعبه در باب تغییر قبله 356
- ادعای انتزاع در تمام احکام وضعیه در کلام شیخ(ره) 357
- لازمه تأخّر حکم از موضوع در باب عقود و ایقاعات 358
- اعتبار شارع در دنبال عقود و ایقاعات 359
- بطلان ادعای ذاتیت سببیّت برای سبب 360
- اشاره 363
- عدم مانع برای اجرای استصحاب در احکام وضعیه 363
- خلاصۀ بحث در باب استصحاب 367
- تنبیهات بحث استصحاب تنبیه اول: دخالت عنوان یقین و شک در باب استصحاب 368
- شرط تعلّق احکام به مکلفین 370
- اشتراط فعلیّت شک و یقین در باب استصحاب 370
- ثمرۀ بحث اشتراط فعلیت شک و یقین در باب استصحاب 373
- اشاره 373
- قول به کفایت استصحاب بعد از عمل و جواب آن 375
- علت جریان استصحاب در فرض یقین به حدث و شک فعلی 377
- اشکال کلام امام(ره) نسبت به ثمرۀ بحث اعتبار فعلیت شک و یقین 378
- ثمرۀ بحث اعتبار فعلیت شک و یقین در باب استصحاب 379
- طریق مناقشه در قاعده فراغ در محل مشکوک 380
- اشاره 382
- ثمرۀ دوم اشتراط فعلیّت شک و یقین در باب استصحاب 382
- اشتراط فعلیّت شک و یقین در بقای استصحاب 383
- شرطیت فعلیت شک و یقین برای تمام حالات استصحاب 384
- شرط جریان قاعده فراغ 387
- استصحاب در موارد طرق و امارات تنبیه دوم: اجرای استصحاب در موارد طرق و امارات 390
- اشاره 390
- عدم وجود یقین در باب امارات 391
- معنای حجیّت امارات 392
- راه مرحوم آخوند(ره) برای استصحاب در موارد طرق و امارات 394
- عدم کفایت یقین تقدیری در استصحاب از نظر محقق خراسانی(ره) 395
- کیفیت جمع بین یقین طریقی و موضوعی در باب استصحاب 396
- اشاره 399
- خلاصۀ تنبیه دوم استصحاب 399
- حکومت ادلۀ طرق و امارات بر دلیل استصحاب از نظر محقق نائینی(ره) 400
- تأیید حجّیّت طرق و امارات عقلائیه از نظر شارع 402
- ملاک عمل عقلا به طرق و امارات 403
- عدم دلیل بر القای احتمال خلاف نزد عقلا 404
- اشاره 407
- بیان امام(ره) برای اجرای استصحاب در موارد طرق و امارات 407
- بررسی ملاک استحکام یقین 409
- تساوی یقین و بیّنه از نظر ملاک استحکام 410
- شاهد روایی برای جریان استصحاب در موارد طرق و امارات 411
- استصحاب فرد معیّن و استصحاب فرد مردد 415
- تنبیه سوم: استصحاب فرد و استصحاب کلّی 415
- اشاره 415
- فرق بین استصحاب قسم ثانی با استصحاب در فرد مردد 416
- بررسی استصحاب فرد منتشر 417
- اقسام استصحاب کلّی: استصحاب کلی در ضمن فرد معیّن 419
- بررسی اثر مترتب بر روی فرد برای جریان استصحاب 420
- لزوم رجوع به عرف در فهم معنای دلیل استصحاب 421
- اشاره 423
- قسم دوم از اقسام استصحاب کلی 423
- مصداق استصحاب کلی قسم دوم در شرعیات 424
- جواز جریان استصحاب کلی حدث و ترتب آثار آن 425
- عدم جریان استصحاب فرد در قسم دوم استصحاب کلی 425
- بررسی منشأ شک در ارتفاع حدث در مقام 427
- منشأ شک در بقای حدث از نظر محقق خراسانی(ره) 428
- وحدت قضیۀ متیقنه و مشکوکه از نظر عرف و عدم وحدت از نظر عقل 430
- اشاره 430
- عدم وجود قضیّۀ مشکوکه در فرض دوم از استصحاب کلی 432
- امتناع استصحاب کلی معرّا از وجود 432
- بنای استصحاب کلی مقیّد به وجود خارجی بر مبنای رجل همدانی 434
- مقتضای مبنای مشهور در باب کلی خارجی 435
- بطلان مبنای رجل همدانی در باب کلی خارجی 436
- عدم جریان استصحاب در شبهه مفهومیه 438
- اشاره 438
- شبهۀ عبائیۀ مرحوم سید اسماعیل صدر(ره) 438
- بررسی جریان استصحاب کلی قسم ثانی در مسأله بقای نهار 440
- بررسی جریان استصحاب در شبهۀ عبائیه 441
- جواب امام(ره) از جریان استصحاب در شبهه عبائیه 444
- عدم جریان استصحاب در لوازم عقلیه 446
- اشاره 448
- جواب شبهۀ عبائیه از طریق اصل مثبت 448
- فرق ما نحن فیه با مورد جریان استصحاب در طرف مشخص 451
- فرق حکم به نجاست در جزء معین و جزء غیر معین 452
- نتیجۀ بحث در مسأله استصحاب در مورد شبهۀ عبائیه 453
- اشاره 456
- انکار کلی بودن استصحاب در شبهۀ عبائیه از نظر محقق نائینی(ره) 456
- مثالهای دیگر شبیه شبهۀ عبائیه 458
- عدم دوران امر بین کلیّت و جزئیت استصحاب 459
- اشاره 466
- بررسی استصحاب در شبهۀ عبائیه از نظر جزئیت و کلیّت 466
- فرق بین شبهۀ عبائیه و مثال محقق نائینی(ره) 468
- عدم ایجاد تعدد برای زید از اضافه او به جانب شرقی و غربی 470
- تمسّک به اصل حاکم در شبهۀ عبائیه 471
- اشاره 475
- استصحاب کلی قسم ثالث تفصیل شیخ بین دو فرض کلی قسم ثالث 475
- عدم نظارت به خصوصیات فردیه در استصحاب کلی 476
- دلیل محقق عراقی(ره) بر عدم جریان استصحاب کلی قسم ثالث مطلقا 477
- دقت در تشبیه کلی طبیعی به افراد، مثل نسبت آباء به اولاد 479
- دو فرض در بقای کلی قسم ثالث 483
- اشاره 483
- اقوال موجود در جریان کلی قسم ثالث 484
- عدم ارتباط مسألۀ شدّت و ضعف و مانند آن به استصحاب کلّی 486
- بررسی تشابه وجوب و استحباب با مسألۀ شدّت و ضعف 488
- تغایر وجوب و استحباب از نظر عرف 489
- اشاره 491
- بیان محقق خراسانی(ره) در جریان استصحاب در کلی قسم ثالث 492
- مقتضای مراجعه به عرف در باب استصحاب کلی قسم ثالث 494
- تغایر انسان و حیوان از نظر عرف 495
- عدم امکان تحقق کلی بدون خصوصیات فردیه 497
- اشاره 499
- شبهۀ استصحاب کلی قسم ثالث 499
- وجود اصل حاکم و مانعیت آن از جریان استصحاب در مورد شبهه 500
- عدم دلالت آیه بر مرکب بودن موضوع وجوب وضو 503
- جواب از استشهاد به ذیل آیه وضو 504
- عدم تشابه آیه وضو به قضیۀ«ان جائک زید فاکرمه...» 506
- اشاره 506
- دلیل ارتباط قضیۀ«إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا» به نماز 508
- رجوع به اصل بحث 510
- عدم وجود اثر برای کلی حدث در شریعت 510
- عدم جواز انتزاع جامع بین موجبات حدث 511
- اشاره 514
- استصحاب کلی، قسم رابع علم به وجود دو عنوان با احتمال انطباق بر یک فرد 514
- بحث در مستصحب کلی نه جزیی 516
- کلی بودن در استصحاب 516
- فرق استصحاب کلی قسم رابع با قسم ثانی 517
- نظر استاد در استصحاب کلی نبودن قسم رابع 519
- شخصی بودن استصحاب در ما نحن فیه و فرق آن با استصحاب طهارت 521
- تطبیق قاعدۀ تمسک به عام در شبهۀ مصداقیه 524
- اشاره 524
- لزوم احراز موضوع برای جریان حکم و عدم کفایت شک 525
- عدم وجود شبهۀ مصداقیه در برخی از عناوین 527
- جواب از اشکال عدم تمسک به قاعدۀ نقض الیقین بالشک 527
- نبودن«لا تنقض الیقین بالشک» از موارد شبهۀ مصداقیه 530
- شک از امور نفسانی و وجدانی 531
- استصحاب در زمان و زمانیات اشکال جریان استصحاب در زمان و زمانیات و حلّ آن 533
- اشاره 533
- راه حل شیخ انصاری(ره) برای جریان استصحاب در زمان 534
- اعتبار شک در بقا در استصحاب 535
- مراد از یقین و شک در«لا تنقض» 536
- عدم امکان جمع میان یقین و شک در زمان واحد 538
- مراد از اصل استصحاب در زمان 539
- توجه خطاب عرف در استصحاب به«لا تنقض الیقین بالشک» 542
- اشاره 542
- مراد از حرکت قطعیّه و حرکت توسطیّه 544
- لزوم تدرج و تصرم در حرکت قطعیه 545
- اشکال استاد به مرحوم آخوند(ره) در حرکت توسطیه 548
- راه حل مرحوم آخوند(ره) در جریان استصحاب در متعلق حکم 549
- لزوم توجه به اثر شرعی در استصحاب زمان 551
- اشاره 551
- اختلاف میان مستصحب و متعلق حکم 552
- برگشت دو اشکال امام(ره) به موضوع نبودن زمان برای حکم شرعی 553
- جواب مرحوم شیخ(ره) در جریان استصحاب بر خود حکم 554
- اشکال استاد بر مرحوم شیخ(ره) در جریان استصحاب بر خود حکم 555
- جواب آخوند(ره) به جریان استصحاب در متعلق وجوب و اشکال استاد 556
- اشکالات استاد بر جریان استصحاب تعلیقی و راه حلّ ایشان 558
- راه حل از روایات برای صحت جریان استصحاب تعلیقی 559
- اشاره 561
- لزوم جریان استصحاب در صورت قول به اصل مثبت و پاسخ استاد 561
- فرق میان استصحاب بقای نهار و استصحاب طهارت 562
- تشابه حرکت با زمان در تصرم و تدرج 563
- اعتبار وحدت میان اجزای نماز نزد شارع 566
- اعتبار وحدت در تکلم از نظر عرف 567
- اشاره 570
- اشکال به استصحاب وجودی زمان 571
- ارتباط مسألۀ استصحاب زمان با استصحاب حکمی 575
- شبهۀ مرحوم نراقی(ره) در تعارض استصحاب عدمی با وجودی 576
- رد استاد بر اشکال به مرحوم نراقی(ره) در قطع اتصال شک و یقین 577
- اشاره 579
- تساوی رتبۀ استصحاب وجوب و استصحاب عدم از نظر مرحوم نراقی(ره) 579
- جواب شیخ انصاری(ره) از شبهۀ مرحوم نراقی(ره) در مورد قید قبل از زوال 580
- کلام شیخ انصاری(ره) در عدم وجود استصحاب وجودی 581
- اشکال امام(ره) به جواب شیخ انصاری(ره) در ظرفیت نه قیدیت 583
- جواب مرحوم آخوند(ره) از شبهۀ مرحوم نراقی(ره) و مناقشۀ استاد 586
- فرق میان جریان استصحاب وجود و عدم در صورت ظرفیت زمان 587
- تعبیر دیگر مرحوم آخوند(ره) در بیان شبهۀ مرحوم نراقی(ره) 589
- اشاره 589
- عدم جریان هر دو استصحاب با هم به خاطر اختلاف مبنا 590
- فرق دو تقریر محقق خراسانی(ره) برای تعارض استصحابین 591
- عدم امکان توجه به مقام اثبات با فرض اشکال در مقام ثبوت 592
- اشکال استاد به عبارت کفایه 593
- عدم اخذ خصوصیات در صورت رفتن حکم بر اطلاق 595
- اشکال استاد به تعارض استصحابین در صورت عدم امکان جمع 596
- راه حل استاد برای تعارض استصحابین در صورت عدم امکان جمع 597
- اشاره 599
- کلام محقق نائینی(ره) در عدم جریان استصحاب عدمی 599
- تحقق عدم مقید و جریان استصحاب در آن 600
- مراد از عدم در جریان استصحاب عدمی 601
- کلام مرحوم نائینی(ره) در جریان استصحاب بر جعل شارع 602
- توسعۀ در استصحاب و ردّ آن توسط مرحوم نائینی(ره) 603
- اشکال استاد به وحدت میان عدم مطلق و عدم ازلی 604
- اشاره 608
- عدم تطبیق اشکال محقق نائینی(ره) بر شبهۀ فاضل نراقی(ره) 609
- ما بعد از زوال، قید برای جلوس نه برای عدم 610
- قضیۀ ثبوتیه و قید ما بعد از زوال و اضافه کردن عدم 611
- اشتراک دو عنوان عدم وجوب الجلوس و عدم وجوب المقیّد بما بعد از زوال 613
- مراد از عدم مطلق و انتقاض آن به وجود 613
و در ظهور علّت، یقین و شک فعلی مطرح است و امر دائر بین این است که انسان بر یقینش ترتیب اثر بدهد، یا بر شک خودش ترتیب اثر بدهد. حکم می گوید: «الشک لا ینقض الیقین» و یا در تعبیر دیگر: «الیقین لا تدفع الشک» لذا به خاطر این ظهور تعلیل و حاکمیّت ظهور تعلیل بر ظهور معلّل، اگر صدر روایت هم همان ظهوری را که مستشکل می گوید داشته باشد که انصافا نمی شود آن ظهور را هم کسی انکار کند، لکن روی صدر کلام باید ظهور تعلیل را بر ظهور صدر مقدّم بداریم، و در نتیجه این روایت را هم یکی از روایات در باب استصحاب مطرح کنیم. منتها عرض کردیم که تنها اشکال این روایت در رابطۀ با سند آن است و الا از نظر دلالت، این روایت می تواند مورد استدلال واقع بشود.
پرسش:
1 - کیفیت تمسّک به روایت«من کان علی یقین» را برای استصحاب بیان کنید.
2 - اشکال احتمال اختصاص روایت«من کان علی یقین» را به باب شک ساری توضیح دهید.
3 - جواب مرحوم آخوند(ره) از احتمال اختصاص روایت«من کان علی یقین» به باب شک ساری، چیست؟
4 - اشکال استاد بر جواب مرحوم آخوند از احتمال اختصاص روایت«من کان علی یقین» به باب شک ساری، چیست؟
5 - جواب استاد از اشکال اختصاص روایت به باب شک ساری چیست؟