سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 354

للوجوب داشته باشد.

اگر به این کیفیّت باشد، چه تالی فاسدی لازم می آید و چه اشکالی به آن توجه پیدا می کند؟ در حقیقت ما در مقابل حرف مرحوم آخوند که می فرمود: جعل شرعی لا بالاصاله و لا بالتبع نمی تواند به اینها متعلق بشود، ادعا می کنیم که امکان دارد، هم جعل شرعی بالتبع مثل آنکه بگوید: «ان استطعتم یجب علیکم الحج» و هم جعل شرعی بالاصاله به همین کیفیّتی که عرض کردیم که یک امری را متعلق به حج بکند که به حسب ظاهر، شما خیال می کنید این امر، مطلق است، لکن در ضمن دلیل دیگر، بگوید: «جعلت الاستطاعه شرطا لوجوب الحج» که این دلیل مبیّن آن دلیل اولی است که امر را متعلق به حج کرده است و«نتیجه الدلیلین شرطیه الاستطاعه للحج و کون الشرطیه مجعوله بجعل مستقل». این در رابطۀ با قسم اول که دیروز و امروز بحث شد.

انتزاع جزئیت و شرطیت از تعلق امر به مرکب

اما در رابطۀ با قسم دوم، مرحوم آخوند فرمودند: جزئیّت للمأمور به از تعلق امر به مرکب، انتزاع می شود و شرطیّت للمأمور به از تعلق امر به شیء مقیّد به وجود شیء دیگر انتزاع می شود. اگر گفت: «صلّ مع الطهاره» استفاده می کنیم که طهارت، شرطیّت للمأمور به دارد. مانعیّت للمأمور به از تقیّد مأموربه به عدم المانع انتزاع می شود. اگر گفت:

«صلّ» در لباسی که غیر مأکول اللحم نباشد، ما استفاده می کنیم که غیر مأکول اللحم بودن، یکی از موانع برای نماز است.

به این تقریبی که من عرض می کنم که ترتیب بحث کاملا رعایت شده است برخلاف سیدنا الاستاذ الاعظم الامام(ره) که ضمن اینکه اینجا مطالبی خوبی دارند، ولی به صورت پراکنده است. این ترتیبی که عرض می کنم، بعضی از بیانات ایشان است، بعضی هم حرفهایی است که در کلام ایشان نیست.

به هر حال ما در این قسم دوم به مرحوم آخوند عرض می کنیم که شما در این قسم دوم می خواهید بفرمایید که جزئیّت للمأمور به و همین طور شرطیّت و مانعیّت، امکان دارد که از امر متعلق به مرکب انتزاع بشود، امکان دارد که از تقیّد مأموربه انتزاع بشود، امکان دارد از تقیّد به عدم انتزاع بشود. اگر امکانش را می خواهید بیان کنید، ما حرفی نداریم، حق با شماست.