سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 425

کلی حدث از بین رفت یا نه؟ برای اینکه اگر کلی در ضمن حدث اصغر بود، قطعا از بین رفته است و اگر در ضمن حدث اکبر بود، قطعا باقی است. وضو نمی تواند حدث اکبر را از بین ببرد. گاهی هم امکان دارد که مسألۀ رطوبت نباشد، می بیند یک حالت حدثی سابقا در او بوده است، لکن هرچه فکر می کند یادش نمی آید که آیا این حدث از خروج منی بود، یا ناشی از بول بود. نه اینکه رطوبت مشتبه باشد، یقین داشته است که اول صبح«کان محدثا» لکن نمی داند چه حدثی داشت ولی کلی حدث متیقن بود. حالا که وضو گرفته شک می کند که آن حدث باقی است یا زائل شده است.

عدم جریان استصحاب فرد در قسم دوم استصحاب کلی

در این جا در رابطۀ با فرد نمی توانیم استصحاب فرد جاری بکنیم، و لو اینکه جلسه قبل در فرد مردد، استصحاب را جاری می کردیم، امّا عرض کردیم که اینجا مثل آنجا نیست برای آن که ما در رابطۀ با فرد، تردیدی از نظر بقا و عدم بقا نداریم چون فرد اگر حدث اصغر است، قطعا زائل شد، دیگر چه معنی دارد که استصحاب بکنیم؟ اگر جنابت است، قطعا به قوّت خودش باقی است و وضو آن را زائل نمی کند. و ما در خود فرد مردد بما هو فرد مردد، شک در بقا نداریم. به خلاف فرد مرددی که دیروز عرض می کردیم. دیروز گفتیم: چه زید در مدرسه باشد و چه عمرو باشد، علی کلا التقدیرین، شک در بقا داریم، یعنی اگر زید بود، نمی دانیم که خارج شد یا نه، اگر عمرو بود نمی دانیم آیا خارج شد یا نه؟ اینجا جای استصحاب فرد مردد بود. امّا اینجا که هر دو فرد با توجه به فردیّت خودش، خصوصیّتش متیقن و روشن است«لو کان الحدث الاصغر لکان زائلا قطعا و لو کان هو الاکبر، لکان باقیا قطعا» اینجا در رابطۀ با فرد چطور می توانیم استصحاب را جاری بکنیم؟ مجال و موقعیتی برای استصحاب فرد مردد در اینجا باقی نمی ماند. لذا اینجا باید دست به دامن کلی بزنیم، ببینیم حالا که استصحاب در فرد جریان پیدا نمی کند، آیا استصحاب کلی می توانیم داشته باشیم و اسم آن را استصحاب کلی قسم ثانی بگذاریم؟ آیا استصحاب کلی اینجا جریان پیدا می کند؟

جواز جریان استصحاب کلی حدث و ترتب آثار آن

در ابتدا و شاید در انتها هم به این برسیم، انسان تصور می کند که در باب استصحاب،