سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 445

مستصحب النجاسه، نجس است، دیگر کسی نباید توهم بکند که اینجا یک نوع مثبتیّت در کار است، واسطه ای در کار است، لازم و ملزومی در کار است. نه، این دو دو تا چهار تا است. استصحاب می گوید: «هذا نجس»، کبرا هم می گوید: «ملاقی النجس نجس»، پس«هذا» نجسش را با استصحاب درست کردید، «ملاقی النجس»، ملاقاتش وجدانی است، «نجس» که حکم شرعی است، «ملاقی النجس محکوم بالنجاسه»، دیگر واسطه ای نمی خورد، مسأله ای در کار نیست.

در این فرضی که عرض کردیم، مسأله خیلی روشن است. حالا می خواهیم در استصحاب نجاست کلی در مورد همین شبهۀ عبائیه، ببینیم آیا آن هم مثل همین مثالی است که ما عرض کردیم که هیچ واسطه نمی خورد، هیچ مثبتیتی در کار نیست و یا اینکه این دو تا با هم فرق می کند؟

امام بزرگوار می فرماید: بین این دو تا فرق وجود دارد. در همین مثال عبا از نظر شبهۀ عبائیه، وقتی که قسمت پائین عبا را غسل می کنید و قسمت بالا«مشکوک النجاسه» است و در حقیقت استصحاب نجاست کلی را جاری می کنید که ما در استصحاب کلی، روی کلی تکیه داریم، استصحاب نجاست کلی، چه مقدار را ثابت می کند؟ این استصحاب کلی نجاست و بقای نجاست به طور کلی چه مقدار نقش دارد؟

اگر شما استصحاب کردید که این عبا به نحو ابهام، مردد بین الذیل و الصدر و الاعلی و الاسفل نجس است، آیا شما استصحاب بقای نجاست به طور کلی کرده اید؟ معنای استصحاب بقای نجاست چیست؟ معنای استصحاب بقای نجاست این است که کلی نجاست، اینجا تحقق دارد. کلی نجاست از عبا، زائل نشده، کلی نجاست، مرتفع نشده است. هر اثری که بر همین عنوان مترتب باشد، آن اثر را شما باید بار بکنید. مثلا اگر شما نذر کرده باشید که مادامی که کلی نجاست از عبا زائل نشده، غذا نخورید، استصحاب می گوید: کلی نجاست زائل نشده، کلی نجاست باقی است، شما حق ندارید غذا بخورید اگر چنین نذری کرده باشید.

اما مسألۀ محکوم شدن ید به نجاست، متفرع بر این است که عنوان نجس بودن عبا، ثابت بشود تا ما ملاقی النجس درست بکنیم. در آن مثالی که ما عرض کردیم که شبهۀ مقرونۀ به علم اجمالی نبود، آنجا که شما استصحاب نجاست را در پائین عبا جاری می کردید، استصحاب نجاست می گفت: این پائین عبا نجس است. دست مع الرطوبه با