سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 14 صفحه 57

درس سیصد و هفتاد و پنجم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

مرحوم شیخ از نظر جریان استصحاب، بین شک در مقتضی و شک در رافع تفصیل قائل شدند.

ایشان فرمودند که ابتداء سه احتمال برای مقتضی و رافع وجود دارد:

یکی اینکه مقصود از مقتضی، ملاک و مناط حکم باشد و مقصود از رافع، چیزی که مانع از تأثیر مقتضی در ثبوت حکم باشد. دوم اینکه مقصود از مقتضی؛ یعنی سبب؛ یعنی آنچه که شارع برای آن سببیّت قائل شده، حالا یا تأسیسا و یا«امضاء لما هو عند العقلاء» و مقصود از رافع؛ یعنی چیزی که این سبب را برمی دارد، این مقتضی را کالعدم می کند.

احتمال سوم این بود که مقصود از مقتضی؛ یعنی«قابلیه البقاء و استعداد البقاء»، شک در مقتضی؛ یعنی شک در مقدار استعداد بقا، شک در کمیّت قابلیت بقا و شک در رافع؛ یعنی شک در چیزی که استعداد قابلیت بقا دارد لکن ممکن است یک چیزی نگذارد استمرار پیدا کند.