سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 100

زبیبیّت، جاری می کنید. با همین ترتب عقلی، فعلیّت حرمت«بعد الغلیان» برای شما روشن می شود، بعد از آنی که فعلیت حرمت«بعد الغلیان» روشن شد، شما دیگر در جو شرع و در جو تعبد، شکی در حرمت«بعد الغلیان» ندارید. «قبل الغلیان» مسأله صاف شد، حکم تعلیقی ابقاء شد، لازمه ای حکم تعلیقی فعلیت حرمت«بعد الغلیان» است، بعد از آنی که همۀ مسائل صاف شد، دیگر مجالی برای استصحاب تنجیزی به هیچ وجه باقی نیست.

لذا به نظر قاصر با اینکه این جهت از بیان ایشان یک قدری مورد مناقشه است، مع ذلک ضربه ای به اساس هدف ایشان و غرض ایشان نمی خورد و همان مسألۀ سببیّت و مسببیّت و رفع شک در جو تعبد به قوت خودش باقی است و همان حکومت مرحوم شیخ انصاری قاعدتا جواب از معارضه واقع خواهد شد. در نتیجه، استصحاب تعلیقی هم«فی نفسه» جاری است و این طور نیست که مبتلای به معارض دائمی باشد به طوری که هیچ گونه منشأ اثر نتواند قرار بگیرد.

اصالت عدم تحقق حکم جدید و استصحاب اباحۀ بعد الغلیان

و اما یک جمله ای هم راجع به بیان مرحوم آخوند عرض بکنیم. آن طور که ایشان مسأله را مطرح کرده اند، اصلا منظور مستشکل نیست که ما وارد این وادی بشویم، مستشکل استصحاب تنجیزی را روی حلیت مطلقه برده، نه حلیّت مغیّات. او می گوید:

زبیب«قبل الغلیان» حلال است و هیچ تردیدی نیست زبیب وقتی که در مقابل انسان قرار گرفت و هنوز هم غلیانی مطرح نیست، آدم می گوید: «هذا حلال قطعا» ولو این که نمی داند بعد الغلیان چه وضعی برایش پیش می آید اما اجمالا قبل الغلیان یک حلیّت مطلقه ای برای او ثابت است، بعد از آنی که غلیان تحقق پیدا کرد، ما شک می کنیم که آیا این حلیّت زائل شد یا نه؟ مستشکل می گوید: ما استصحاب حلیت را جاری می کنیم.

بیانی که«بعض الاعلام» در رابطۀ با کلام مرحوم محقق خراسانی داشتند، آن بیان ولو این که منطبق بر کلام ایشان نبود و ما آن روز هم عرض کردیم که عبارت ایشان با این بیان انطباق ندارد لکن اگر کسی آن بیان را هم بخواهد یک جواب مستقلی قرار بدهد، اگر انسان سببیّت و مسببیّت امام بزرگوار را نتوانست اطمینان خاطر به او پیدا بکند، آن بیان در اینجا می تواند به عنوان تأیید مطرح باشد. خلاصه آن این است که بعد از آنی که عنب