سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 13

عصیر زبیب یک معنای دیگری پیدا می کند، و آن معنای دیگر این است، مقصود از عصیر زبیب یعنی آن آب خارجی که ما مقداری در آن آب زبیب ریخته باشیم و بواسطه مجاورت کسب حلاوت کرده باشد. شیرینی کسب کرده باشد.

پس نتیجه اینطور می شود که عصیر عنب، ماء خود انگور است. اما عصیر زبیب ماء خارجی است. بواسطه مجاورت با زبیب کسب حلاوت کرده است. آنوقت چطور شما حکم عصیر عنبی را می خواهید روی عصیر زبیب بار بکنید، اینها دو تا موضوع است، آب خود انگور کجا و آب خارجی مجاور با زبیب کجا، می گوییم: درست است این اشکالات در کار هست، اما این اشکالات به بحث ما ارتباط ندارد، برای اینکه بحث ما آنجایی نیست که موضوع متعدد باشد.

اشکال مشترک در استصحاب تنجیزی و تعلیقی: عدم اتحاد موضوع

بحث ما آنجایی نیست که از جهات دیگر استصحاب لنگی داشته باشد. بحث ما تمرکز و تمحض روی همین معنا دارد که آیا نفس همین معنای تعلیقیت، مانعیت از جریان استصحاب دارد یا ندارد؟ درست است که شما در این بحث مطرح کنید که عصیر الزبیب غیر عصیر العنب. غیر عصیر العنب به محل بحث ما چه مربوط است؟ شما که می خواهید بگویید که استصحاب تعلیقی جریان ندارد از نظر تعلیقیت باید دلیلی بر عدم جریان اقامه بکنید. نه از نظر اینکه موضوع واحد نیست، اگر موضوع واحد نشد. در استصحابات تنجیزیه هم اگر موضوع واحد نشد استصحاب جاری نمی شود، این اشکال مشترک الورود است، عدم اتحاد موضوع همه جا مانعیت از استصحاب دارد، می خواهد استصحاب تنجیزی باشد و می خواهد استصحاب تعلیقی باشد، پس مقام اولی که ما در این رابطه بحث می کنیم متمحض در همین معناست، که آیا نفس تعلیقیت«بما هی تعلیقیه هل تکون مانعه عن الاستصحاب أم لا»؟ اگر ما در مقام اول به این نتیجه رسیدیم که تعلیقیت مانع از جریان استصحاب است، دیگر نوبت به بحث در مقام ثانی نمی رسد، و زمینه بحث برای مقام دوم باقی نمی ماند، اما اگر ما در مقام اول قائل شدیم به اینکه تعلیقیت مانعیت ندارد یک بحث دیگری برای ما باقی می ماند، و آن این است که آیا استصحاب تعلیقی همیشه دچار یک معارضی به نام استصحاب تنجیزی هست، یا اینکه دچار معارض نیست؟ و به عبارت دیگر آیا استصحاب تعلیقی در مقام عمل منشأ اثر