سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 154

تصرف جاری بکنیم و بگوییم: تصرف در اموال زید یک سال پیش حرام بود، الان شک داریم که تصرف در اموال او حرام است یا نه؟ استصحاب حرمت تصرف را جاری می کنید و این اثر را بار می کنید. امّا مثال این نیست، مثال این است که اگر زید در شرایط فعلی، اموالش حرمت تصرف داشته باشد، «یجب علیّ» که یک صدقه بدهم، امّا پنج ساله پیش اگر حرمت تصرف می داشت، نه، برای من واجب نبود این صدقه دادن.

پس اینجا دوتا بحث مطرح است: یک بحث آثار شرعیه ای است که بر لوازم عقلیه و عادیه مترتب است، مسأله هشتاد سالگی و نبات لحیه است و یک بحث دیگری هم مطرح است و آن آثار شرعیۀ است که بر خود لوازم شرعی در رتبۀ اولی ترتب پیدا کرده است که آیا اگر شما استصحاب حیات زید را جاری کردید و از استصحاب حیات زید، حرمت تصرف در امثال او را استفاده کردید، به دنبال آن حرمت تصرف، یک وجوب تصدق هم به عنوان نذر، مطرح است یا نه؟ پس اینها دوتا بحث است و بحث ما فعلا در رابطۀ با همان قسم اول است، از آنجا که فارغ شدیم سراغ همین قسم دوم می رویم.

در کلام امام بزرگوار، هر دو مخلوط به هم مطرح شده است و با اینکه کلام ایشان طولانی است، امّا لب مسأله با کلام ایشان روشن نشده است، با ترتیبی که شما مطالعه می فرمایید و من عرض می کنم، لب مسأله که مدنظر ایشان است، ان شاء الله برای شما روشن خواهد شد.

پرسش:

1 - آیا میان امارات و اصول در مثبتات فرق هست؟

2 - کلام مرحوم نائینی(ره) در علیت حجیت مثبتات امارات چیست؟

3 - کلام مرحوم آخوند(ره) در حجیت مثبتات اصول را توضیح دهید.

4 - استدلال مرحوم شیخ انصاری(ره) در وحدت لازم و ملزوم و ملازم چیست؟

5 - اثر شرعی و خلط آن در کلام حضرت امام(ره) را بیان کنید.