سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 162

متعلق به عدالت، موضوع برای«لا تنقض الیقین بالشک» است، مسأله این طور است.

مراد از یقین در لا تنقض الیقین

پس جمع به این نحو است، که یقین ناظر به یقینهای طریقی است، امّا در رابطۀ با خود لا تنقض، یقین عنوانش، عنوان موضوعیت است، یعنی خودش را«بانّه صفه نفسانیه مستحکمه» ملاحظه کردند، و شک را«بما انّه صفه نفسانیه غیر مستحکمه» ملاحظه کردند، و در این ملاحظه گفته اند، «لا تنقض الیقین بالشک»، نباید تو یقین را با آن استحکامی که دارد، به شک نقض بکنی، منتها در همین رابطه هم تعبد مطرح است، نهی به معنای تعبد است، به معنای تشریع است، یعنی در رابطۀ با مسأله تکوینیه نیست، یعنی تو الان بالفعل که یقین نداری که متیقن است یا نه؟ تو بالفعل الان شک داری، وقتی در این حال شک نفسانیه به شما می گویند که حق نداری یقین را به شک نقض بکنی، معنایش این است که تعبدا خودت را متیقن ببین، تعبدا آثار را مترتب بکن.

(سؤال... و پاسخ استاد): موضوعیت آن در رابطۀ با لا تنقض است، نه موضوع آن در رابطۀ با عدالت زید است، نه در رابطۀ با کریت ماء است، نه موضوعیت آن در رابطه با نجاست عبا است، نه موضوعیت آن در رابطۀ با وجوب نماز جمعه است.

(سؤال... و پاسخ استاد): تمام قطعهای طریقی حجت است، «القطع حجه» معنای آن این طور است. لذا گفت: «کل قطع طریقی، حجه»، هم کلمۀ کل را آورد و هم کلمۀ طریقی را آورد که شما وحشت نکنید، گفت«القطع طریقی کله حجه»، در اینجا قطع طریقی چه نقشی دارد؟ موضوعیت دارد، برای حجیت موضوعیت دارد، امّا آیا برای متیقن هم طریقیت دارد؟ نکتۀ مسأله همینجا است، آن که برای متیقن طریقیت دارد، برای این حکم عقلی که شما از آن تعبیر به حجیت می کنید و می گوئید: حجت قطع ذاتی است و عقلی است، در رابطۀ با این موضوعیت دارد، لذا شما قضیم و موضوع و محمول تشکیل می دهید، می گوئید: «القطع الطریقی کله حجه» آیا این تعبیر غلط است یا تعبیر همین است که در کتاب القطع بیان می کنید؟ در حقیقت قطع، قطع طریقی است، امّا در رابطۀ با«حجه» موضوعیت دارد. وقتی که شما آن جا این حرف را می زنید، چه طور وقتی که به«لا تنقض الیقین بالشک» که می رسید وحشت می کنید، آنجا مسأله همین است، وقتی که عبارت«لا تنقض الیقین بالشک» را تغییر بدهیم، معنایش این می شود،