سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 170

نیست. این اثر شرعی نبات اللحیه است. پس به استصحاب حیات می خواهید اثر شرعی نبات اللحیه را بار کنید، «هذا لیس اثرا شرعیا لحیاه زید»، بخواهید دامنه«لا تنقض» را توسعه بدهید. می گوییم: در نبات زید یقین و شک نیست که«لا تنقض الیقین بالشک» او را بگیرد، پس چطور آثار شرعی مترتب بر نبات لحیه زید را بار کنیم؟ لذا به مرحوم آخوند عرض می کنیم که اگر اطلاقی هم باشد باز مفید فایده نخواهد بود.

اشکال به مرحوم شیخ(ره) در عدم قابلیت جعل تشریعی در لوازم

ما همین را نیز به مرحوم شیخ عرض می کنیم. البته بیان مرحوم شیخ از یک بعد صحیح است. ایشان فرمودند که لوازم عقلیه و لوازم عادیه قابلیت جعل تشریعی ندارد، شارع«بما انّه شارع» معنا ندارد یک لازم عقلی را جعل بکند، معنا ندارد که یک لازم عادی را جعل بکند، نبات لحیه یک واقعیت تکوینی است، هشتاد ساله بودن زید یک حقیقت تکوینی است، و جعل تشریعی شارع«بما هو شارع» نمی تواند ارتباطی به نبات لحیه و هشتاد سالگی پیدا بکند.

می گوییم: این حرف فی نفسه درست است، نمی شود انسان در آن مناقشه بکند؛ لکن این حرف به درد اینجا نمی خورد، در عین اینکه«کلام متین جدا»، در عین حال بدرد ما نمی خورد، چرا؟ برای اینکه فرض کنیم که لوازم عقلی هم قابلیت جعل تشریعی داشته باشد، به عنوان فرض محال، اگر فرض کردید که لوازم عقلی و لوازم عادی هم قابلیت جعل تشریعی دارد، باز در ما نحن فیه اثر ندارد. چرا؟ برای اینکه شما می خواهید این جعل تشریعی را در رابطۀ با«لا تنقض الیقین بالشک» درست بکنید، ما دلیل دیگری برای جعل تشریعی در ما نحن فیه غیر از«لا تنقض الیقین بالشک» نداریم. پس«لا تنقض الیقین بالشک» مثل یک قانونی است که دارد جعل تشریعی می کند، این جعل تشریعی در چه محدوده ای است؟ در محدوده«نقض الیقین بالشک». مگر شما در لوازم عقلیه«نقض الیقین بالشک» دارید که لا تنقض الیقین بالشک شامل آن بشود؟ مگر در رابطه با لوازم عادی«نقض الیقین بالشک» دارید که«لا تنقض الیقین بالشک» شامل آن بشود؟ فرض کنیم از باب فرض محال که هیچ مانعی ندارد، جعل تشریعی به لوازم عقلی و لوازم عادی هم می تواند تعلق بگیرد. اما دلیل شما بر جعل در ما نحن فیه غیر از«لا تنقض الیقین بالشک» نیست. «لا تنقض الیقین بالشک» فریادش این است که جعل تشریعی من در