سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 180

عنوان یکی از مصادیق«خبر العادل» است و از افراد این طبیعت است، چه مانعی دارد که «صدق العادل»، شامل آن هم بشود. این یکی از راه هایی است که گفته شده است.

الغاء خصوصیت یا تنقیح مناط، راهی برای شمول ادلۀ حجیّت خبر واحد

یک راه دیگر هم مسأله الغاء خصوصیت است که این راه مراجعه به عرف لازم دارد؛ یعنی اگر به عرف مراجعه بکنی، عرف می گوید: بین خبر مع الواسطه و خبر بلاواسطه فرقی نمی کند. خصوصیت خبر بدون واسطه را الغا می کند ولو اینکه«صدق العادل» را هم شامل نشود اما وقتی که خصوصیت الغا شد لازمه الغاء خصوصیت، این است که فرقی بین خبر مع الواسطه و خبر بدون واسطه نباشد.

یک راه دیگر هم هست که مرحوم آخوند از آن تعبیر به تنقیح مناط می فرمایند؛ یعنی مسأله در رابطه با قضیه حقیقیه نیست، در رابطۀ با الغاء خصوصیت هم نیست، در رابطۀ با این است که ما احراز کردیم، ما بدست آوردیم که ملاکی در حجیّت خبر بدون واسطه وجود دارد، همان ملاک در حجیت خبر مع الواسطه هم وجود دارد. از نظر ملاک و از نظر مناط فرقی نمی کند.

در ما نحن فیه که مسأله استصحاب است، این اشکال مثل آنجا پیاده شد. «لا تنقض الیقین بالشک»، طهاره الید را ثابت کرد، طهاره العباء به مطهریت آب، ارتباط ندارد و این اثر طهاره الید است و اگر لا تنقض بخواهد هر دو را بگیرد، لازمه اش این است که موضوع و حکم با اینکه یکی بر دیگری تقدم دارد، هر دو را شامل بشود. آیا آن جواب هایی که در باب خبر عادل مطرح شد، در اینجا پیاده می شود، یا اینجا خصوصیت دارد؟ اینجا نمی تواند آن جواب ها پیاده بشود. چرا؟ برای اینکه آنجا شما می گفتید:

صدق العادل بعد از آن که خبر محمد بن مسلم را گرفت و حکم به وجوب تصدیق محمد بن مسلم کرد، از این یک خبر جدید تولّد پیدا می کند. یک خبر زراره، ترتّب بر این وجوب تصدیق خبر محمد بن مسلم پیدا می کند، لذا خود خبر زراره یک مصداقی است برای«خبر العادل» و یک فردی است برای خبر العادل و چون«صدق العادل» به عنوان قضیه حقیقیه یا طبیعیه مطرح است، چرا این خبر نوزاد و نوظهور را شامل نشود؟ صدق العادل هر خبری را شامل می شود، منهای این خبر زراره ای که با وجوب تصدیق محمد بن مسلم، عنوان خبر عادل پیدا کرده است و الا ما علم غیب نداریم که زراره یک چنین