سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 186

اینجا پیاده نمی شود. در اینجا ما به عنوان جواب و راه حل از این اشکال، آن هم بعد از تسلیم اشکال؛ یعنی اشکالها را ما می پذیریم، اما نتیجه را از راه دیگری بدست می آوریم.

برای رسیدن به نتیجه از آن راه، «مقدمه» مطلبی را عرض می کنیم، اینجا که مسأله حل شد، در ما نحن فیه هم مسأله حل می شود.

در استصحاب که در احکام جریان پیدا می کند، «لا تنقض الیقین بالشک» که در استصحاب وجوب نماز جمعه به کار می رود، شما می گویید: معنای این«لا تنقض الیقین بالشک» این است که یک وجوبی برای صلات جمعه در زمان شک در بقای وجوب نماز جمعه به واسطۀ«لا تنقض» جعل می شود و اگر بخواهیم خیلی اصطلاحی صحبت بکنیم؛ لا تنقضی که در استصحاب احکام جریان پیدا می کند، معنایش جعل حکم مماثل است؛ یعنی همان حکمی که برای شما متیقن بود و الان برای شما مشکوک است، لا تنقضی که جریان پیدا می کند، وجوب را برای نماز جمعه در عصر غیبت که مشکوک است، جعل می کند. ما در استصحاب احکام حرفی نداریم.

نظر مرحوم آخوند(ره) در جعل حکم مماثل در موضوعات مثل احکام

«انما الکلام» در استصحابی است که در موضوعات جاری می شود. شما که استصحاب خمریّت می کنید، شما که استصحاب عدالت می کنید، مفاد این«لا تنقض» در رابطۀ با استصحابات موضوعیه چیست؟ از عبارت مرحوم آخوند در کفایه استفاده می شود: همانطور که لا تنقضی که در احکام جاری می شود، معنایش جعل حکم مماثل است؛ لا تنقضی هم که در موضوعات جاری می شود، معنایش جعل حکم مماثل است.

استصحاب را شما در موضوع جاری می کنید، معنای«لا تنقض» جعل حکم مماثل است، به این معنا که وقتی شما استصحاب خمریّت این مایع را می کنید، معنای«لا تنقض» این است که این مایع در سابق، چه حکمی داشت؟ حکمش حرمت بود. الان درحالی که شما شک در بقای خمریّت دارید، «لا تنقض» برای شما جعل حرمت می کند، جعل حکم مماثل می کند، حکم مماثل با حکم موضوع، در زمان سابق. پس استصحاب را شما روی خمریّت جاری می کنید لکن معنای استصحاب خمریّت این است که این مایع الان «یکون حراما». از عبارت مرحوم آخوند این طوری استفاده می شود، جعل حکم مماثل با حکم موضوع در زمان سابق، این خمر در زمان سابق حرام بود، حالا که شما شک در