سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 198

وجودش مقتضی استصحاب باشد. پس بر فرضی هم که قابلیت جعل داشته باشد ولی باید جعل به آن تعلق بگیرد، باید تعبد به آن تعلق بگیرد، تعبدی در این رابطه وجود ندارد تا ما آثار آن را بار بکنیم.

عناوین در آثار بر لوازم در اصل مثبت

اما نکتۀ دوم این است که در باب اصل مثبت؛ آثاری که بر لوازم بار می شود، آثاری که بر ملازمات بار می شود، آثاری که بر ملزومات بار می شود، پس در باب اصل مثبت سه عنوان مطرح است: آثاری که بر لوازم بار می شود همان بود که ما ذکر کردیم و از راه دلیل«لا تنقض» در آثار لوازم شرعیه راه را برای شما ذکر کردیم. اگر مستصحب ما یک موضوعی از موضوعات است، فرض کنید ضمن اینکه خودش اثر شرعی دارد یک ملازمی هم دارد که آن ملازمش هم اثر شرعی دارد. لکن ملازمه، ملازمۀ شرعیه نیست اگر ملازمه، ملازمۀ شرعیه باشد در ملازمۀ شرعیه وقتی که احد المتلازمین را خود شارع تعبد به وجودش کرد همان دلیل شرعی که ملازمۀ شرعیه را دلالت می کند همان دلیل، ملازم دیگر را ثابت می کند و اگر ملازم دیگر ثابت شد آثار ملازم هم بار می شود ثمرات ملازم هم ترتب پیدا می کند، اما اگر ملازمه، ملازمۀ عقلیه بود، بین موضوعی که استصحاب می شود و موضوع دیگری که منشأ اثر است، ملازمه ثابت می شود.

محل نزاع در اینجا استصحاب موضوعی است و الا در استصحاب حکمی ملازمه ها هم بر آن ترتب پیدا می کند. اگر وجود یک ذی المقدمه ای با استصحاب ثابت شد آیا مقدمۀ آن واجب است یا نه؟ بله. ملازمۀ بین الوجوبین چطوری است؟ عقلی، چطور با اینکه ملازمه عقلی است شما وجوب مقدمه را ثابت می کنید؟ اگر وجوب یک ذی المقدمه ای را استصحاب کردید و وجوب ذی المقدمه به استصحاب ثابت شد نه بواسطه دلیل، می گوئیم به کمک ملازمۀ عقلیه وجوب مقدمه اش را هم ثابت می کنیم، چرا؟ بخاطر اینکه طرفین در این ملازمه، دوتا حکم شرعی است، یعنی بین وجوب شرعی ذی المقدمه و وجوب شرعی مقدمه، ملازمه وجود دارد. مگر شما به استصحاب وجوب شرعی ذی المقدمه را ثابت نکردید؟ مگر«لا تنقض» قصور داشت از اینکه وجوب شرعی ذی المقدمه را ثابت بکند، قصوری نداشت، تا شما وجوب شرعی ذی المقدمه را ولو به کمک استصحاب ثابت کردید، ملازمۀ عقلیه ای که در بحث مقدمه