سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 2

درس چهارصد و چهل و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

استصحاب وجودی و استصحاب عدمی

جریان استصحاب وجودی

جوابهای دیگری از شبهه مرحوم نراقی داده شده است که دیگر تعرض آنها چندان مفید نیست. ولی جواب اصلی به ایشان همانطور که تقریب خود ایشان در شبهه هم ما را هدایت به همین جواب می کند، این است که ما از نظر جریان استصحابین به لحاظ وجود حالت سابقه هیچ گونه اشکالی نداریم؛ برای اینکه همانطوری که عرض کردیم در کلام فاضل نراقی جایی مسأله تعارض مطرح است که استصحاب وجودی مناقشه نداشته باشد، و ما در جریان استصحاب وجودی هیچگونه بحثی نداشته باشیم، این در صورتی است که ما زمان را، یعنی عنوان ما قبل از زوال را به صورت ظرفیت مطرح بکنیم، و الاّ اگر قبل از زوال به صورت قیدیت مطرح بشود، چه قید حکم باشد و چه قید متعلق حکم باشد، استصحاب وجودی نمی تواند جریان پیدا بکند. درحالی که در کلام مرحوم نراقی چنین فرض شده که در جریان استصحاب وجودی هیچ گونه مناقشه ای نیست.