سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 254

شرب این مایع را نتیجه می گیرید. اما لو لا الاستصحاب مسأله چه بود؟ مسأله شک در حرمت و عدم حرمت بود. «لو کان خمرا حرام، لو لم یکن خمرا لیس بحرام، و انأ مردد بین الحرمه و العدم». اما در استصحاب وضو مگر شما شک در شرطیت وضو دارید؟ شما شک در بقای وضو دارید، نه شک در شرطیت وضو.

اینکه مرحوم آخوند می فرمایند: وضو را استصحاب می کنیم و شرطیت را بر او بار می کنیم، مگر شرطیت وضو برای شما مورد شبهه بوده است؟ حرمت این مایع مگر برای شما مورد تردید بوده است؟ آدمی که شک دارد در اینکه وضویش باقی است یا نه؟ شک در وجود شرط دارد، نه شک در شرطیت شرط. کسی شک در شرطیت شرط می کند که احتمال می دهد مسألۀ شرطیت وضو نسخ شده باشد. هر زمانی احتمال نسخ شرطیت وضو را ما دادیم، اینجا شک در شرطیت داریم. اما شما که شک دارید که وضویتان باطل شده یا باطل نشده؟ کی شک در شرطیت وضو و طهارت از حدث دارید؟ پس یعنی چه که ما استصحاب بقای وضو می کنیم و شرطیت را بر آن مرتب می کنیم؟

این یک خلط بسیار مهم در کلام مرحوم آخوند است، و اصلا اشکال در این مسأله هیچ ربطی به آن مسأله مجعول بالتبع و مجعول بالاستقلال ندارد، این خودش یک مسأله ای است که اشکال مهمی بر آن وارد است، و باید این اشکال مهم را ما مطرح کنیم و برای حل این فکر کنیم و به این کیفیتی که مرحوم آخوند فرمودند، اصلا ربطی به این مسأله ندارد، ما استصحاب شرط را برای ترتب شرطیت نمی کنیم، شرطیت برای ما مشکوک نیست که بخواهیم به استصحاب شرط، شرطیت را بار کنیم، این مسأله یک راه دیگری دارد و یک حل دیگری که مطالعه بفرمایید برای بعد. ان شاء الله

پرسش:

1 - عدم جریان استصحاب فرد برای ترتیب آثار کلی در محمول بالضمیمه، یعنی چه؟

2 - فرق بین خرج محمول و محمول بالضمیمه را بنابر احتمالات مختلف ذکر کنید.

3 - لزوم مستصحب بودن حکم شرعی یا موضوع شرعی برای چیست؟

4 - مراد از اکتفای در اضافه به شارع در جریان استصحاب چیست؟

5 - نتیجۀ استصحاب موضوعی؛ روشن شدن حکم است یعنی چه؟