سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 272

درس چهارصد و هفتاد و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عدم لزوم بودن مستصحب حکم شرعی یا موضوع آن در استصحابات عدمیه

عرض کردیم که در استصحاب شرط، اگر ما به این کیفیتی که ذکر شد، استصحاب را پیاده کنیم و مبنا را این قرار بدهیم که در استصحاب این معنایی که معروف شده، که مستصحب ما یا باید خودش حکم شرعی باشد و یا موضوع برای حکم شرعی، این یک وحی منزل نیست، و شاهدش این است که خود آنهایی که همین حرف را زدند و همین ضابطۀ کلیه را مطرح کردند، در یک جایی از این قاعده صرف نظر کردند، و آن استصحابات عدمیه است. شما که استصحاب عدم وجوب را جاری می کنید، استصحاب عدم حرمت را جاری می کنید، آیا«عدم الوجوب حکم شرعی»؟ «عدم الحرمه حکم شرعی» که در حقیقت این احکام تکلیفیۀ ما منحصر به احکام خمسه نیست، آیا اینطور است؟ یعنی شما استصحاب وجوب نماز جمعه را جاری کردید، می گویید: مستصحب در این استصحاب حکم شرعی است. اما اگر یک موردی استصحاب عدم وجوب جاری