سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 289

درس چهارصد و هفتاد و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عرض کردیم: اگر ما شک بکنیم که یک حکمی یا موضوع ذی حکمی، اصلا تحقق پیدا کرد یا تحقق پیدا نکرد؟ اینجا بلا اشکال استصحاب عدم، جریان پیدا می کند. برای اینکه شک در اصل تحقق و در اصل وجود است و شک در وجود مسبوق به عدم است و استصحاب عدم، اصل وجود را منتفی می کند. همانطوری که این معنا مسلم است.

بحث در این است که اگر ما یک حادث مقطوع الحدوث داشته باشیم که اصل حدوث و وجودش برای ما معلوم است، و لذا در رابطۀ با اصل وجودش نمی توانیم استصحابی جاری کنیم، لکن شک ما در تقدّم و تأخّر این حادث است، عنوان تقدّم و تأخّرش مشکوک است.

تقدّم و تأخّر در رابطۀ با اجزای زمان در حادث واحد یا حادثین

از اینجا مسأله دو فرض پیدا می کند و دو شق می شود: یک شق این است که ما تقدّم