سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 298

درس چهارصد و هفتاد و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

صور مختلف دو حادث معلوم الحدوث

عرض کردیم اگر یک حادث معلوم الحدوث داشته باشیم و این حادث را در رابطۀ با اجزای زمان از نظر تقدّم و تأخّر ملاحظه کنیم، این استصحاب عدم تحقق حادث در زمان مجهول الحدوث جریان پیدا می کند، آثاری که بر این استصحاب بار می شد، همان اثر عدم تحقق در زمان مجهول التحقق است؛ اما اثر تأخّر از آن زمان، یا اثر حدوث در زمان دوم، بار نخواهد شد. برای اینکه عنوان تأخّر از روز پنجشنبه در آن مثالی که ذکر شد، یا حدوث در روز جمعه، لازم عقلی مستصحب هستند. و اگر اثر بر لازم عقلی مترتب باشد، استصحاب به عنوان اصل مثبت مطرح می شود. مگر آن احتمالی که در باب حدوث جریان پیدا کرد به تقریبی که ذکر شد.

این در آنجایی که ما یک حادث داشته باشیم، و در مقایسۀ با اجزای زمان آن را ملاحظه کنیم، حادث طرف حسابش تنها زمان باشد. اما اگر ما دو حادث معلوم الحدوث