سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 329

بسنجیم، وقتی که در رابطه با ملاقات می سنجیم، می بینیم متأسفانه ملاقات یک احتمالش این است که روز دوشنبه واقع شده باشد، و در نتیجه این«عدم الکریه» ادامه پیدا می کند، یعنی روز شنبه، عدم کریت ادامه پیدا می کند، (اگر در آن مثال اینجوری تعبیر کردم درست نیست). «عدم الکریه» اگر ملاقات در روز شنبه یا یکشنبه واقع شده باشد، این عدم الکریه می آید ملاقات را می گیرد و از ملاقات عبور می کند، به روز دوشنبه ای می رسد که خواه ناخواه کریت تحقق پیدا کرده است، اما اگر ملاقات در روز دوشنبه واقع شد، معنایش این است که کریت در روز یکشنبه بوده است، و اگر کریت در یکشنبه بود آن حالت سابقۀ عدم کریت منتقض شد، و اگر منتقض شد دیگر معنا ندارد استصحاب عدم کریت جریان پیدا کند.

پس چون عدم الکریه در رابطه با ملاقات حساب می شود، و ملاقات دو بعد دارد:

یک بعدش روز یک شنبه است که معنایش این است که کریت روز دوشنبه واقع شده است و این اتصال عدم کریت در روز یکشنبه محفوظ است، اما یک بعدش هم این است که ملاقات در روز دوشنبه، و کریت در روز یکشنبه واقع شده باشند، اگر کریت در روز یکشنبه واقع شد، دیگر اتصال زمان شک به یقین نمی توان مطرح باشد.

مورد جریان استصحاب عدم با فرض عدم مانع

پس بیان مرحوم آخوند به این صورت روشن می شود، که ایشان می فرماید استصحاب عدم به لحاظ نفس زمان«لا مانع منه»، اما«بلحاظ المقایسه مع الحادث الاخر» چون حادث آخر دو بعد دارد، و دو احتمال دارد: در یک احتمال زمان شک به یقین متصل است، در یک احتمال زمان شک به یقین متصل نیست، در نتیجه شما شک دارید، مجموعا الان لا تنقض می تواند اینجا پیاده شود یا نه؟ اگر بخواهید بگویید: بله، می گوییم مثل«لا تشرب الخمر» است، باید احراز کرده باشید که این مایع خارجی خمر است تا «لا تشرب» پیاده شود، اینجا هم باید احراز کرده باشید که این نقض الیقین بالشک است، یعنی زمان شک به یقین متصل است تا لا تنقض پیاده شود، شما روی یک طرف می بینید متصل است، و روی یک طرف متصل نیست، در مجموع احراز اتصال نکردید، نمی توانید قسم بخورید که اینجا زمان شک به یقین متصل است و«لا تنقض الیقین بالشک» قابل پیاده شدن است. پس جایز نیست که استصحاب جریان پیدا کند.