سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 342

اینجا اصلا وجهی ندارد. آنجا یک فرد بود، منتها این فرد مردد است بین قصیر و طویل اما اینجا«فردان» است: یک فردش قطعا تحقق پیدا کرد و قطعا زائل شد و حدوث فرد دیگر مشکوک است. لذا به استصحاب کلی قسم ثانی ربطی ندارد.

بله، می تواند کسی در اینجا مسأله استصحاب کلی قسم ثالث را به این صورت پیاده بکند، بگوید: من احتمال می دهم که در همان هنگامی که غسل می خواست تمام بشود و جنابت صبح زائل بشود، در همان آن، این جنابت واقع شده باشد که اتصال کلی جنابت در صبح به هم نخورد، اتصال کلی جنابت در جای خودش محفوظ باشد. چنین تصوری می تواند کسی در اینجا بکند که بگوید: در آن حالی که می خواست جنابت صبح زائل بشود، مقارن با زوال جنابت اول، این جنابت امکان تحقق دارد و امکان وجود دارد.

همان طوری که در کلی قسم ثالث مسأله اش را این طوری فرض می کردیم که مقارن با خروج زید از دار، عمرو وارد دار شده باشد. اگر مسأله به این صورت باشد، اینجا هیچ مانعی ندارد، ما استصحاب را جاری می کنیم و می گوییم: هیچ مانعی ندارد، شما استصحاب را جاری بکنید. اگر استصحاب کلی قسم ثالث جریان پیدا کرد و در اصل استصحاب کلی قسم ثالث، ما مناقشه ای نکردیم، اینجا هم به عنوان یکی از مصادیق استصحاب کلی قسم ثالث، استصحاب را جاری می کنیم.

در نتیجه، در این صورت اخیره، ما قائل به جریان استصحاب می شویم بناء بر اینکه استصحاب کلی قسم ثالث جاری باشد و در غیر این صورت، علت عدم جریان استصحاب، این است که ارکان استصحاب تمام نیست. حالت سابقۀ متیقنه ندارد که ما استصحاب را جاری بکنیم و مسألۀ عدم جریان استصحاب، هیچ گونه ارتباطی به مسأله احراز اتصال زمان شک به یقین و عدم احراز اتصال، ارتباط پیدا نمی کند.

پرسش:

1 - اشکال به مرحوم آخوند(ره) در تقسیم عناوین به واقعیه و خارجیه چیست؟

2 - مراد از یقین و شک فعلی در جریان استصحاب را بیان کنید.

3 - چه اشکالی به مرحوم آخوند(ره) در عدم احراز اتصال شک به یقین هست؟

4 - ثمرۀ عملیه بین فرمایش آخوند(ره) و شیخ(ره) در صورت اثر داشتن یک عدم چیست؟

5 - فرق میان جریان استصحاب شخصی و استصحاب کلی را ذکر کنید.