سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 369

عظمت ایشان به قدری بالاست که ما گاهی در مسائل علمی هم نمی خواهیم حتی خلاصۀ مسأله را مطرح کرده باشیم. اینجا محیط طلبگی است. در طلبگی این مسائل مطرح نیست. شما عدم احراز اتصال را خودتان شبهۀ مصداقیه معنا فرمودید. در همان اولین صفحه یا دومین صفحه، وقتی ضابط اتصال زمان شک به یقین را مطرح می فرمودید، اصلا غیر از این، مسألۀ دیگری نبود. شما شک در اتصال و انفصال را عبارت دیگری از شبهۀ مصداقیۀ«لا تنقض» قرار دادید. با اینکه خودتان این طور به ما یاد دادید پس چطور شد در ذیل کلام مرحوم آخوند، مسألۀ عدم احراز اتصال(در اینجایی که با ایشان بحث دارید) هیچ گونه ارتباطی به شبهۀ مصداقیه«لا تنقض» پیدا نکرد به طوری که در کلام شیخنا العلامه فرمودید که شیخنا العلامه عدم جریان استصحاب را روی عدم احراز اتصال نمی بیند، بلکه روی شبهۀ مصداقیۀ«لا تنقض» است. بعد هم در مسألۀ معلوم التاریخ، احتمال فرمودید که ممکن است کلام مرحوم آخوند ناظر به شبهۀ مصداقیۀ«لا تنقض» باشد. سیر مسأله در کلام امام بزرگوار به این صورت حداقل برای ما روشن نیست. چطور شد شروع مسأله به آن صورت بود؟ در وسط، مسألۀ تباین کامل بین شبهۀ مصداقیه و عدم احراز اتصال مطرح شد؟ در آخر هم باز فرمودید: ممکن است نظر مرحوم آخوند به همین شبهۀ مصداقیه باشد، درحالی که واقع مسأله، همان است که این چند روزه بیان کردیم. معنای عدم احراز اتصال غیر از شبهۀ مصداقیه«لا تنقض» است و هیچ معنای دیگری در اینجا نمی تواند در مقابل شبهۀ مصداقیه«لا تنقض» مطرح باشد.

پس مسأله به همان صورتی است که تا به حال در معنای کلام مرحوم آخوند بیان شد و احتمالی هم که امروز دادیم، خلاف ظاهر کلام ایشان است و به نظر می رسد که عدم احراز اتصال، همان شبهۀ مصداقیه«لا تنقض» است.

پرسش:

1 - احتمال احراز انفصال بین زمان یقین و شک را در کلام آخوند(ره) توضیح دهید.

2 - جواب استاد را از احتمال احراز انفصال بین زمان یقین و شک بیان کنید.

3 - مقتضای ملاک قرار دادن حال استصحاب در محل بحث چیست؟

4 - چرا استصحاب در صورت وجود یقین به حالت سابقه، جاری نمی شود؟

5 - آیا بین صدر و ذیل کلام امام(ره) تهافتی وجود دارد؟ چرا؟