سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 371

کند. اینجا مرحوم آخوند معتقد هستند استصحاب جریان پیدا نمی کند، ولی مرحوم شیخ معتقدند جریان پیدا می کند و حق هم با مرحوم شیخ است، همان طوری که ملاحظه فرمودید.

حکم معلوم بودن تاریخ یکی از حادثین و مجهول بودن دیگری

این بحثها همه در آنجایی بود که حادثین هر دو مجهول التاریخ باشند. در حقیقت این بحثها در مجهولی التاریخ جریان داشت. حالا یک بحثی است در آنجایی که تاریخ احد الحادثین معلوم است و حادث دیگر مجهول است مثل اینکه در همان مثال کرّیّت و ملاقات، مسأله را به این صورت فرض کنیم که در روز شنبه نه ملاقات بود و نه کرّیّت.

زمان متیقن، همان روز شنبه است که هم عدم کرّیّت معلوم است و هم ملاقات. بعد روز دوشنبه علم پیدا کردیم که در خصوص روز دوشنبه ملاقات با نجس تحقق پیدا کرد و روز سه شنبه فهمیدیم که کرّیّتی هم حادث شده است، منتها نمی دانیم این کرّیّت روز شنبه قبل از ملاقات بوده یا روز سه شنبه بعد از ملاقات بوده است؟

پس یقینا در روز شنبه نه کرّیّتی بود و نه ملاقات. در روز دوشنبه تعیینا و تحقیقا ملاقات حادث شد. روز سه شنبه یقین کردیم که یک کرّیّتی هم حادث شده است، اما کی حادث شده؟ معلوم نیست. احتمال می دهیم که این کرّیّت روز یکشنبه واقع شده باشد، که نتیجه این بشود که این ملاقات نتوانسته است تأثیر بگذارد چون بعد الکرّیّه بوده، اثر انفعال بر او مترتب نشده است. یک احتمال هم این است که کرّیّت در روز سه شنبه حادث شده باشد، که نتیجه این بشود که در حال ملاقات، کرّیّتی نبوده و در نتیجه این ماء، اتصاف به نجاست پیدا کرده است. پس بحث ما در آنجایی است که یکی معلوم باشد و دیگری مجهول باشد.

مرحوم آخوند در کفایه تمام فروضی را که در مجهولی التاریخ ذکر کرده اند، اینجا هم اشاره می فرمایند. تنها یک فرض را اشاره نکرده اند و این هم علی القاعده مثل همان جا است. آنجا که ما کان تامه درست کردیم، کان ناقصه درست کردیم، لیس تامه درست کردیم، لیس ناقصه درست کردیم، تمام آن فروض در مجهولی التاریخ به همان عنوان و به همان نحو در اینجا جریان دارد، الاّ یک فرضش که باید روی این بحث کنیم. اساس بحث در آنجایی که یکی معلوم باشد و دیگری مجهول، همین یک فرض است و الاّ آن