سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 384

حدث یا قبل از وضو واقع شد، یا بعد از وضو واقع شد. اگر بعد از وضو واقع شده باشد، این حدث، مؤثّر بوده است، این حدث وضو را باطل کرده و ناقض وضو است. اما اگر حدث، قبل از وضو واقع شده باشد، به لحاظ این که در اول آفتاب یک حدث دیگری بوده و مسبوق به یک حدث دیگری بوده، هیچ اثری بر این حدث بار نمی شود. کسی که اول آفتاب محدث است، اگر یک ساعت بعد هم حدثی از او صادر بشود، «لا یترتب علی هذا الحدث اثر اصلا». پس شما علم اجمالی دارید به این که اگر حدث، قبل واقع شده باشد«لا یترتب علیه اثر» و اگر بعد واقع شده باشد«یترتب علیه اثر» و چون این علم اجمالی بلااثر است و نتیجه ای بر این علم اجمالی بار نمی شود، لذا دستان در این ناحیه کوتاه است و همان استصحاب طهارت را جاری می کنید بدون این که معارضی داشته باشد، و بدون این که مسألۀ علم اجمالی به حدث، اثری در این رابطه بوجود بیاورد.

پس اگر می خواهید بگویید: استصحاب طهارت جاری نیست که ما گفتیم: جاری است و اگر می گویید: استصحاب طهارت به درد نماز نمی خورد، جواب این را هم خودتان بهتر می دانید که کثیراما ما با استصحاب طهارت، وارد نماز می شویم و برای احراز طهارت، همین استصحاب کافی است.

(سؤال... و پاسخ استاد): ما گفتیم که بینکم و بین وجدانکم از نظر این حالت نفسانیه، شما یقین به طهارت دارید و شک در بقای طهارت و غیر از این هم مسأله ای نیست و همۀ حرفها هم روی همین جهت است که آن چه بوده است را شما کار نداشته باشید، در «لا تنقض الیقین بالشک» آنچه هست مطرح است. در«لا تنقض الیقین بالشک» الان یقین است و شک، قبلا چه بوده، به قبل چه کار داریم؟ ما حالت های ثابت قبلی را کار نداریم.

در نتیجه روشن شد که حق در این مسأله با مرحوم محقق است. اگر حالت سابقۀ اول آفتاب حدث بوده، و بعد هم یقینا یک طهارت و یک حدثی آمده و حدث هم سنخ همان حدث است و تاریخ هر دو هم مجهول است، اینجا همان طوری که محقق فرمودند، اخذ به ضد حالت سابقه می شود، یعنی اینجا استصحاب طهارت جاری است و حکم می کند به این که برای نماز، طهارت جدیده شرط نیست.

حکم وجود حالت سابقۀ طهارت، علی الحالتین

اما فرض دیگر: اگر حالت سابقۀ علی الحالتین، طهارت باشد، این می داند که اول