سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 408

غیر معقول است.

پس اگر بخواهید بگویید: استصحاب، افادۀ یقین می کند، این غیر معقول. و اگر بفرمایید: افادۀ مظنّه می کند، بر حجیّت این مظنّه، دلیل لازم است. و اگر افاده هیچ کدام نمی کند که به درد نمی خورد. لو فرض کسی بگوید: از راه بنای عقلا نسبت به استصحاب برای ما یک ظنی پیدا می شود و این ظن را تا مادامی که دلیل برخلاف نداشته باشد، عقلا حجّت می دانند. می گوییم: باز مانعی ندارد. نبوت به مظنه ثابت نمی شود. نبوت، یک مسأله ای است که نیاز به قطع دارد. از سنخ امور اعتقادیۀ دوم است. صرف اینکه انسان مظنّه داشته باشد که«زید نبی، لا یترتب علیه اثر و لا یفید بوجه». در مسألۀ نبوت چون از قسم ثانی از امور اعتقادیه ای است که دیروز مطرح شد، معرفت لازم است، و بعباره اخری: قطع لازم است. پس بر فرضی که استصحاب را از راه بنای عقلا مطرح کنید و ظن حاصل از استصحاب را در حجیّت، مستغنی از پشتوانه بدانید، تازه«لا یفید شیئا» برای اینکه نبوت و همین طور امامت، مسألۀ ظنی نیست بلکه از مسائلی است که انسان باید یقین به امام و یقین به نبی داشته باشد، عرفان کامل و معرفت تام لازم است.

لذا اگر کتابی بخواهد استصحاب را مستمسک خودش قرار بدهد، به این کیفیتی که ملاحظه فرمودید، تمام مراحلش لنگ است و به یک جا منتهی نمی شود که بتواند در آنجا مسألۀ استصحاب نبوت را پیاده کند.

بطلان تمسّک به استصحاب نبوّت برای الزام مسلمانان

اما اگر کتابی بخواهد استصحاب نبوت را به رخ ما بکشد، بگوید: شما که«لا تنقض الیقین بالشک» دارید، شما که اصلی را به نام استصحاب در مسائل شرعی پیاده می کنید، چرا«لا تنقض الیقین بالشک» را در مسألۀ نبوت به کار نمی برید؟ بخواهد ما را ملزم کند و با«لا تنقض» که پیش ما ثابت است، استصحاب نبوت را به رخ ما بکشد. اینجا برای بطلان او، جوابها و راههایی هست.

اول اینکه می گوییم: ما بما اننا مسلمان، شکی در ارتفاع نبوت آنها نداریم که استصحاب کنیم. مسلمان یعنی چه؟ مسلم آن است که قاطع به ارتفاع نبوت موسی و عیسی(علیهما السلام) و متیقن به حدوث نبوت نبی اکرم(صلی الله علیه و آله) است.

من که قطع به ارتفاع او دارم و یقین به حدوث نبوت نبی اکرم دارم، برای چه استصحاب