سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 411

استصحاب کنیم. این خودش یک مسألۀ مهمی است در این رابطه.

اشکال شیخ انصاری(ره) به استصحاب کلی موسی و عیسی(علیهما السلام)

اینجا از حضرت رضا(علیه السلام) در جواب جاثلیق برحسب روایت، یک عبارتی نقل شده است که ظاهرش یک قدری در ذهن می زند. عبارت این است که حضرت رضا(علیه السلام) به او گفتند: ما به نبوت هر موسی و عیسایی معتقدیم که اخبار به نبوت نبی ما کرده باشد، تصدیق به نبوت نبی ما کرده باشد و اگر نبوت نبی ما را تصدیق نکرده باشد، ما اقرار به نبوت او نداریم. در اینجا مرحوم شیخ در رسائل این بیان حضرت را نه به عنوان بیان امام، به صورت بیان یکی از علما مطرح کرده است و اشکال کرده است که ما صدتا موسی و عیسی نداریم، یک موسی بن عمران بوده، یک عیسی بن مریم بوده است و معنا ندارد انسان در یک شخص، تعلیق به کار ببرد. در روایت کل دارد. کل موسی و عیسی که اقرّ بنبوت نبی ما، معنایش این است که ما چند عیسی و موسی داریم لذا مرحوم شیخ با این اشکال مواجه شده است. این ظاهر عبارت روایت این است.

لکن احتمال داده شده که شاید نظر حضرت رضا(علیه السلام) به همین نکته ای بود که اخیرا عرض کردم که مسأله را از طرف حضرت موسی مطرح نکنیم، نگوییم: ما موسایی را قبول داریم که تصدیق به نبوت نبی ما کرده باشد بلکه مسأله را از این طرف بیاوریم، بگوییم: حضرت موسی را از طریق نبی خودمان پذیرفتیم. نبوت موسی را از طریق نبوت نبی خودمان پذیرفتیم. این البته یک احتمالی است که ممکن است در عبارت ایشان پیاده بشود، چون آن صورت به حسب ظاهر مورد مناقشه است و اگر بر این معنا حمل بشود، از مناقشه بیرون می آید. در این عبارت دقت بفرمایید ببینید آیا یک معنای دیگری غیر از این دو احتمال جریان دارد یا ندارد؟

پرسش:

1 - آیا استصحاب نبوّت، نیاز به ترتب اثر شرعی دارد؟ چرا؟

2 - کیفیت تمسّک کتابی به استصحاب نبوت برای خودش چگونه است؟

3 - اشکال تمسّک کتابی به استصحاب نبوت برای خودش چیست؟

4 - آیا می توان به استصحاب نبوت موسی و عیسی(علیه السلام) تمسک کرد؟ چرا؟

5 - اشکال شیخ(ره) به استصحاب کلی موسی و عیسی و جواب آن چیست؟