سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 421

درس چهارصد و هشتاد و هشتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

مرحوم آخوند برای این مسأله، چهار صورت تصویر فرمودند: صورت اول که دیروز بحث شد این بود که دلالت عام بر عموم ازمانی به نحو عام مجموعی باشد و دلالت دلیل مخصّص از نظر مدخلیت زمان، به نحو ظرفیت باشد قیدیت.

اخذ زمان در دلیل خاص به نحو قیدیت و در عام به نحو عام استغراقی

صورت دوم: درست نقطۀ مقابل صورت اول است؛ یعنی زمان در دلیل خاص به نحو قیدیت اخذ شده و در دلیل عام به نحو عموم استغراقی، به این معنا که زمان، مفرّد است و هر روزی در مثال«اکرم العلماء کل یوم»، خودش یک فرد مستقلی است. اکرام زید عالم در روز جمعه، غیر از اکرام زید عالم در روز شنبه و غیر از اکرام زید عالم در روز یکشنبه است.

زمان در دلیل عام، به نحو عموم استغراقی است که هر زمان، فرد مستقل و موضوع