سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 430

درس چهارصد و هشتاد و نهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

فرعیت عموم ازمانی بر عموم افرادی

بحث در کلام امام بزرگوار(ره) بود. ایشان فرمودند: در مواردی که عموم افرادی و عموم ازمانی و یا استمرار ازمانی، از راه دلالت لفظیه و یا از راه مقدمات حکمت باشد، در تمامی این موارد، یک نوع اصالت و تفرّعی بین عموم افرادی و عموم ازمانی وجود دارد. به این نحو که عموم افرادی به منزلۀ موضوع و زمینه ای برای عموم ازمانی است.

اول باید حکم ثابت باشد، حکم تحقق داشته باشد، تا نوبت به استمرار برسد، نوبت به عموم ازمانی برسد و الاّ اگر در یک موردی اصلا حکم، تحقق ندارد ولو به هر دلیلی، اینجا دیگر معنا ندارد بگوییم: این حکم به نحو استمرار ثابت است، در جمیع ازمنه ثابت است، «کل یوم» ثابت است. اینها دیگر معنا ندارد. اول باید حکم، تحقق پیدا بکند، ثابت بشود و بعد نوبت به استمرار و عموم ازمانی برسد. بعد فرمودند: این اصالت و فرعیّت، یک لازمی دارد، یک اثر مهمی بر این اصالت و فرعیت، ترتب پیدا می کند و آن اثر، این