سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 44

دیگر قسم پنجم در اینجا تصور نمی شود، هر جوری شما با این غلیان بخواهید برخورد بکنید، بالاخره قبل از غلیان حکمی وجود ندارد، نجاستی تحقق ندارد، حرمتی تحقق ندارد، و اگر نجاست و حرمتی قبل الغلیان تحقق نداشت، شما چه چیزی را می خواهید استصحاب بکنید؟ مستصحب غیر موجود را می خواهید استصحاب بکنید؟ مستصحب غیر ثابت را شما می خواهید استصحاب بکنید؟ مستصحب غیر موجود استصحابش جاری نمی شود، بخاطر اینکه یقین به ثبوت و یقین به طهارت دربارۀ چنین مستصحبی وجود ندارد.

بله، ایشان می فرماید: در عنب در همان حال عنبیت قبل از آنکه غلیان تحقق پیدا بکند، می توانیم یک حکم تعلیقی درباره اش پیاده کنیم، و آن این است که بگوییم: «هذا العنب یا العنب لو انضم الیه الغلیان یصیر نجسا و حراما»، با تعلیق«لو انضم الیه الغلیان، یکون نجسا و حراما». شما بگویید: همین حکم تعلیقی را به این صورت«لو انضم».

ایشان می گوید: این حکم تعلیقی اولا تعلیق عقلی است. عقل از ترتب حکم بر یک موضوع مرکب، این حکم تعلیقی را درمی آورد، وقتی شارع می گوید: «العنب المغلی حرام»، عقل دیگر خودش انتزاع می کند که«العنب لو انضم الیه الغلیان این یصیر حراما»، و ثانیا ایشان می فرماید: این حکم تعلیقی عقلی اصلا مشکوک البقاء نیست تا اینکه ما استصحاب در آن جاری بکنیم، ما یقین به بقای این حکم داریم، الان هم می توانیم قسم بخوریم که«العنب لو انضم الیه الغلیان یصیر نجسا و حراما»، تا روز قیامت ما قطع به این حکم داریم، ما تردیدی در بقای این حکم تعلیقی عقلی نداریم، و یقین به بقای این حکم تعلیقی عقلی داریم، و معنا ندارد با یقین به بقای استصحاب این حکم تعلیقی را جاری کنیم.

معنای استصحاب صحت تأهلیه و جریان آن برمبنای شیخ انصاری(ره)

لذا ایشان می فرماید: در مورد جریان استصحاب صحت تأهلیۀ اجزاء تردید داریم - مرحوم شیخ هم در کتاب رسائل این استصحاب صحت تأهلیه اجزاء را جاری می کند، در آنجایی که اگر کسی مشغول نماز باشد، و بعد شک کند که یک قاطعی تحقق پیدا کرد یا نه؟ یا به صورت یک شبهۀ حکمیه ما شک در قاطعیت و مانعیت یک عنوانی داشته باشیم، کسی بگوید: ما صحت تأهلیۀ اجزاء را استصحاب می کنیم. معنای استصحاب