سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 446

درس چهارصد و نود و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تفصیل محقق نائینی(ره) نسبت به عموم ازمانی

مرحوم محقق نائینی در بحث عموم ازمانی تفصیل و تحقیقی دارند که مقدمتا می فرمایند: این عموم ازمانی که به دنبال عموم افرادی تحقق دارد، از نظر مصب و از نظر مورد، دو نوع است: برای اینکه این عموم ازمانی گاهی در رابطۀ با خود حکم و گاهی در رابطۀ با متعلق حکم است. مثلا وقتی که مولا می فرماید: «اکرم العلماء کل یوم» این«کل یوم» به چه چیزی ارتباط دارد، قید برای چیست و در چه رابطه تعمیم می دهد؟

ایشان می فرماید: از نظر مقام تصور، دو جور می شود تصور کرد: یک وقت این است که این«کل یوم» مربوط به نفس حکم است و مربوط به مفاد هیئت اکرم است که دلالت بر ایجاب می کند، دلالت بر حکم می کند مثل اینکه در مقام تصریح بفرماید: «یجب اکرام العلماء و یکون هذا الوجوب ثابتا فی کل یوم» که«فی کل یوم» مربوط به خود وجوب است، مربوط به خود حکم است«و یکون هذا الوجوب ثابتا فی کل یوم».