سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 462

درس چهارصد و نود و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

مقتضای رجوع به عقلا در مورد اجرای اصاله العموم و اصاله الاطلاق

برای بهتر روشن شدن جوابی که دیروز از امام بزرگوار به عنوان تحقیق بیان شد، بیشتر دقت بفرمایید. جواب ایشان یک مقدمه ای لازم دارد و آن این است که اصاله العموم، چه در عموم افرادی و چه در عموم ازمانی و همین طور اصاله الاطلاق - چون اینها اصول عقلائیه هستند، - را باید ملاحظه کرد که عقلا در کجا از این اصول استفاده می کنند و در کجا به این اصول رجوع می کنند؟ نظیر همان نزاعی که بین مرحوم سید مرتضی و دیگران در رابطۀ با اصاله الحقیقه هست که آیا مجرای اصاله الحقیقه آنجایی است که مراد متکلم مجهول باشد؟ مثلا متکلم گفته: «رأیت اسدا» و مرادش مردد بین این است که آیا معنای حقیقی را اراده کرده و یا معنای مجازی را اراده کرده است که ارادۀ معنای حقیقی، مغایر با ارادۀ معنای مجازی است؛ یعنی روی معنای حقیقی، مرئی، حیوان مفترس است و روی معنای مجازی، مرئی، رجل شجاع است، اینجا جای اصاله