سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 503

است. شارع می گوید: آثار تعبدیه و شرعیۀ این عرض را در زمان لاحق بار کن. شک داشتی عادل است یا نه، حالا هم برو پشت سرش نماز بخوان، حالا می توانی پیش او طلاق بدهی، حالا هم اگر شهادت داد، شهادتش مقبول است.

پس اینکه شما می گویید: وجود عرض، بدون معروض محال است، می گوییم:

استصحاب نمی خواهد وجود عرض را ثابت کند. آن چیزی که دلیل استصحاب می گوید، ترتیب آثار شرعیۀ بقاء العرض است، همین مقدار و این نیازی به هیچ چیزی ندارد، لذا این دلیل به این صورت، محکوم به بطلان است.

پرسش:

1 - در باب استصحاب، بین موضوع و محمول چه نوع مغایرتی باید باشد؟ توضیح دهید.

2 - کلام محقق خراسانی(ره) راجع به معنای بقای موضوع چیست و چه اشکالاتی به آن متوجه است؟

3 - دلیل عقلی شیخ(ره) بر اعتبار بقای موضوع چیست؟

4 - اشکالات استاد را بر دلیل عقلی شیخ توضیح دهید.