سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 518

جا اگر بخواهیم پای عرف را در کار بیاوریم، عرف می گوید: این همان آب دو روز قبل است، آب دیگری نیست، اتصالی هم که به آب دیگری پیدا نکرده، این همان آبی است که دو روز قبل متغیر بود و نجس بود و الان به واسطۀ زوال تغیّرش شک داریم در این که نجس است یا نه؟ این همان آب است که«کان محکوما بالنجاسه». لذا اینجا اتحاد قضیتین به حسب نظر عرف مطرح است. می گوییم: «کان هذا الماء نجسا و الان هذا الماء مشکوک النجاسه»، آن وقت استصحاب را جاری می کنیم و حکم می کنیم«بان هذا الماء نجس». پس فرق این شد که اگر از عرف بگیریم در اینجا استصحاب جاری است و اگر از لسان دلیل بگیریم، استصحاب جاری نیست.

پرسش:

1 - کلام محقق نائینی(ره) را در جواز احراز اتحاد قضیتین به کمک استصحاب توضیح دهید.

2 - دلیل خروج کلام محقق نایینی(ره) از محل بحث چیست؟

3 - حاکم به اتحاد بین قضیتین در باب استصحاب چیست؟

4 - فرق بین جایی که حاکم به اتحاد بین قضیتین، عقل باشد یا عرف و یا لسان دلیل چیست؟