سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 55

شما می خواهید، استصحاب بکنید چیست؟ می گویید دلیل«الماء المتغیر نجس»، اینجا هم دلیل می گوید که«العنب المغلی حرام»، مگر در دلیل ضعف و فتوری وجود دارد؟

در«العنب المغلی حرام» چه شد، با اینکه دلیل یک جا«العنب المغلی حرام» را می گوید، یک جا«الماء المتغیر نجس» را می گوید، و شما از نظر حکم کلی، با قطع نظر از مصادیق و افراد در همان مرحله کلیت به«الماء المتغیر» که می رسید، استصحاب را جاری می کنید و مدعی هستید که مستصحب شما که عبارت از حکم کلی است، وجوب دارد اما در«العنب المغلی حرام» وقتی که نوبت به استصحاب حرمت می رسد، با اینکه آنجا هم حکم کلی را می خواهیم استصحاب بکنیم، چطور شد که اینجا حکم وجود ندارد، اما در«الماء المتغیر» حکم وجود دارد و لذا یجوز استصحابه و در«العنب المغلی حرام» حکم کلی وجود ندارد، و لذا«لا یجوز استصحابه» این مسأله برای ما حل نشده است، و فرق بین این دوتا روشن نیست، منتها عرض کردم که این اشکال را باید خارج از مسأله استصحاب، تعلیقی مطرح کنیم.

آن چه که در رابطه با استصحاب تعلیقی مطرح بود، همان است که ابتدا عرض کردیم اما این اشکال، یک اشکال اضافه ای است یعنی اگر فرض کردیم که معنای استصحاب تعلیقی«العنب المغلی حرام» است، آنوقت سؤال می کنیم که«ما الفرق بین هذه العباره و بین عبارت الماء المتغیر نجس»، چطور آنجا حکم وجود دارد، و استصحابش مانعی ندارد، اما به«العنب المغلی حرام» که می رسیم، به علت اینکه حکم وجود ندارد، استصحاب نمی تواند جاری بشود! بنابراین هیچ فرقی بین این دوتا وجود ندارد.

پرسش:

1 - استصحاب تعلیقی در کلام محقق نائینی(ره) چگونه تعریف شده است؟

2 - مختار استاد در مراد از استصحاب تعلیقی را بیان کنید.

3 - کلام محقق نائینی(ره) در ردّ واجب مشروط چیست؟

4 - آیا توجه به ثبوت و تحقق هر حکمی به تناسب خودش لازم است؟

5 - کیفیت ردّ استصحاب تعلیقی را در کلام محقق نائینی(ره) ذکر کنید.