سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 550

پس تا اینجا بحث ما(که بحث دنباله دار و خوبی است) به این نتیجه رسید که در تقدّم یک دلیل بر دلیل دیگر، گاهی ملاک تقدّم، اقوائیت ظهور است، که همان مسألۀ اظهر و ظاهر و نصّ و ظاهر است که مکرر در کتابهای اصولی شما ملاحظه فرموده اید. اما ملاک دوم که دیگر هیچ به ظهور ارتباط ندارد، به اقوائیت ظهور ارتباط ندارد، مسألۀ حکومت است.

بحثی که در دنبالۀ این داریم، یک مقدار توضیح بیشتر در رابطۀ با حکومت دارد و عمده این جهت است که آیا غیر از ملاک اقوائیت ظهور و غیر از ملاک حکومت، یک ملاک سومی هم برای تقدّم احد دلیلین بر دلیل دیگر وجود دارد؟ یا اینکه ملاک تقدّم منحصرا همین دو ملاک است؟ یکی اقوائیت ظهور و یکی مسألۀ حکومت با یک معنای وسیعی که در باب حکومت تحقق دارد.

پرسش:

1 - در مقایسه دو دلیل نسبت به هم چند حالت تصور می شود؟

2 - تقدّم یک دلیل بر دلیل دیگر را به ملاک اقوائیت ظهور با مثال توضیح دهید.

3 - شرط تقدّم یک دلیل بر دلیل دیگر به ملاک حکومت چیست؟

4 - آیا بین دلیل حاکم و محکوم، معارضه و اقوائیت ظهور ملاحظه می شود؟ چرا؟