سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 574

این قیدش را از بین می برد. استصحابی که تنها در ناحیۀ وجوب جریان پیدا می کند، به لحاظ اینکه حالت سابقۀ این شیء وجوب بوده است و استصحاب همان وجوب را به کمک لا تنقض می خواهد ادامه بدهد، آیا«لا تنقض لیس مرجح لناحیه الوجوب؟ لیس مرجح للوجوب علی الحرمه»؟ ولو اینکه در لسان لا تنقض، کلمۀ مرجح مطرح نیست که عنوان حکومت پیدا بکند، اما نفس لا تنقض به عنوان یک مرجح مطرح است، و اگر به عنوان یک مرجح مطرح شد دیگر موضوع برای حکم عقل باقی نمی ماند، برای اینکه موضوع حکم عقل یک قیدش«عدم وجود مرجح فی البین» بود، و«لا تنقض یصلح للمرجحیه» و صلاحیت کامل برای عنوان مرجحیت دارد.

نتیجۀ این بحث این شد که استصحاب بر اصاله التخییر که یک اصل عقلی محض است تقدّم دارد و تقدّمش هم به نام ورود مطرح است، به همین کیفیتی که ملاحظه کردید. مقایسه استصحاب با برائت شرعیه و اصاله الاباحه و با اصاله الطهاره باقی می ماند که اینها همۀ شرعی هستند و دلیلشان دلیل شرعی است، یعنی یک طرف، حدیث رفع داریم به نام«رفع ما لا یعلمون»، یک طرف«لا تنقض الیقین بالشک» داریم. در روز جمعه استصحابی که متکّی به لا تنقض است اقتضای بقای وجوب نماز جمعه را می کند، از طرفی هم«رفع ما لا یعلمون» اقتضای عدم وجوب می کند«لان صلاه الجمعه مما لا یعلمون» وجوبش که برای ما روشن نیست، حدیث رفع می گوید: «رفع ما لا یعلمون» و هر دو هم دلیل لفظی و شرعی هستند. آن حدیث رفع است به عنوان«رفع ما لا یعلمون»، این هم حدیث زراره است که می گوید: «لا تنقض الیقین بالشک». اما علت تقدّم«لا تنقض الیقین بالشک» بر حدیث رفع و همین طور بر«کل شیء لک حلال» و همین طور بر قاعده طهارت: «کل شیء طاهر حتی تعلم انه قذر» را دقت بفرمایید برای بعد ان شاء الله.

پرسش:

1 - فرق بین ورود، حکومت و تخصّص را بیان کنید.

2 - نقش تعبّد را در مسأله ورود و تخصّص توضیح دهید.

3 - علت تقدّم استصحاب بر برائت عقلیه چیست؟

4 - چرا استصحاب بر اصاله الاحتیاط مقدم می شود؟

5 - دلیل تقدّم استصحاب بر اصاله التخییر چیست؟