سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 15 صفحه 93

است، واحد باشد درحالی که در ما نحن فیه به این صورت می توانیم مسأله را بررسی بکنیم که وقتی عنب تبدّل به زبیب پیدا کرد، حالت غلیان پیش نیامده و هنوز فرض غلیان تحقق پیدا نکرده، به مجردی که عنب تبدّل به زبیب پیدا کرد، در همان آن اول این شک مطرح است و این حالت تردید موجود است که آیا حرمت تعلیقی و حکم تعلیقی که در عنب ثابت بود، برای زبیب هم ثابت است یا برای زبیب ثابت نیست؟

به عبارت روشن تر، همان طوری که خود حکم تعلیقی در مورد عنب به عنوان تعلیقی«قبل الغلیان» مطرح بود، «ان جائک زید فاکرمه» به عنوان یک حکم تعلیقی، «قبل تحقق المجیء» مطرح است که آیا یک وجوب اکرام«علی تقدیر المجیء» هست یا نه؟ و الاّ بعد از آنکه مجیء زید محقق شده باشد، اگر انسان شک دارد، شک دارد در این که الان«یجب اکرامه ام لا»؟ نه اینکه الان حکم تعلیقی هست یا نه؟ حکم تعلیقی به همان نحوی که در مورد خود عنب ثابت بوده که عنوان تعلیقی قبل از آنی است که غلیان حتی برای عنب تحقق پیدا بکند، عنب«قبل الغلیان» را ما می توانیم بگوییم: «العنب یحرم اذا غلی» و الا برای عنب«بعد الغلیان» حکم تعلیقی ثابت نیست، همان طوری که در باب عنب مسأله به این کیفیت است وقتی که حالت عنبیت تبدّل به حالت زبیبیّت پیدا می کند، در همان آن اول زبیبیّت، این شک برای شما مطرح است، این حالت تردید برای شما وجود دارد که اگر این عنب بود، یک حرمت تعلیقیۀ مسلمی می داشت اما حالا که زبیب شده، من نمی دانم آن حکم تعلیقی و آن حرمت معلقه از بین رفته یا از بین نرفته است؟ همین آن اول زبیبیّت، استصحاب تعلیقی جریان پیدا می کند و حکم می کند به اینکه آن حرمت معلقه به قوّت خودش باقی است. پس در نتیجه زبیب درحالی که هنوز غلیانی برای او پیش نیامده، شما حرمت تعلیقیه را به وسیلۀ استصحاب تعلیقیه ثابت کردید، این استصحاب چه می گوید؟ این استصحاب می گوید: این حکم تعلیقی روی این زبیب است، بعد از آنی که غلیان تحقق پیدا کرد و معلّق علیه حاصل شد، نتیجۀ ثبوت حکم تعلیقی، فعلیت حرمت است«بعد الغلیان»، پس«قبل الغلیان» استصحاب جاری شد و این استصحاب حکم کرد به اینکه«بعد الغلیان» حرمت فعلیّه تحقق دارد.

زمان جریان استصحاب تنجیزی

اما نسبت به استصحاب تنجیزی که مثلا معارض با این استصحاب تعلیقی قرار داده